Một khu vực, 2 khu thương mại tự do

Chiều 27/6, trong khuôn khổ hội thảo chuyên đề "Thúc đẩy kết nối Long Thành - TP.HCM" do báo Tuổi Trẻ tổ chức, một số chuyên gia đưa ra các dự báo lạc quan về tiềm năng biến Long Thành trở thành một cực phát triển đối trọng với TP.HCM (đô thị cặp đôi).

Ông Trương Minh Huy Vũ - Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển TP.HCM cho rằng lâu nay vấn đề kết nối, liên kết vùng được bàn luận rất nhiều.

Sau 1/7/2025, liên kết vùng Đông Nam bộ cơ bản là 3 tỉnh thành là TP.HCM, Đồng Nai và Tây Ninh. Trong vùng đang hình thành hệ thống đường vành đai định hình không gian phát triển mới.

Sân bay quốc tế Long Thành và cụm cảng Cái Mép hình thành trục động lực về logistics, hàng hải… Trong khu vực, hiện nay đang có 2 đề án xây dựng, hình thành khu tự do thương mại, một thuộc tỉnh Đồng Nai, một thuộc tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu… Theo ông Vũ, vấn đề bây giờ là làm thế nào để kết nối các động lực phát triển thành một vành đai công nghiệp, logistics, vành đai dữ liệu số…

Cũng theo ông Trương Minh Huy Vũ, việc kết nối giữa Long Thành, Đồng Nai – TP.HCM không chỉ là kết nối cứng mà còn là kết nối thể chế. Toàn vùng Đông Nam bộ có 2 đề án khu thương mại tự do Cái Mép Hạ và Long Thành do các tỉnh trình riêng. Vấn đề hiện nay phải xác định các khu vực động lực, các cực phát triển không nhắm đến cạnh tranh lẫn nhau mà chúng ta phải nhắm đến bổ trợ lẫn nhau, nâng cao sức mạnh, hướng đến cạnh tranh khu vực.

Tại hội thảo, ông Huỳnh Tấn Lộc – Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Đồng Nai chia sẻ một số thông tin ban đầu về đề án thành lập khu thương mại tự do Long Thành.

Theo ông Huỳnh Tấn Lộc, Cảng hàng không quốc tế Long Thành có diện tích hơn 3.000ha, là dự án chiến lược quốc gia có sức lan tỏa lớn, là động lực thúc đẩy phát triển toàn vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, đặc biệt nằm tại trung tâm liên kết của trục TPHCM - Đồng Nai - Bà Rịa Vũng Tàu - Bình Dương.

Đến nay, tỉnh Đồng Nai đã xác định các vị trí dự kiến thực hiện đầu tư khai thác theo mô hình TOD với quy mô khoảng 850ha. Bên cạnh đó, trong phạm vi 5.000ha, sân bay Long Thành theo quy hoạch chi tiết được phê duyệt cũng có các khu vực chức năng như thành phố sân bay, khu công nghiệp sân bay, trung tâm điều hành các hãng bay.

Một điểm nhấn quan trọng là hình thành Khu đô thị thương mại tự do tại vùng lõi phát triển, được quy hoạch với 4 khu (khu thương mại tự do xanh khoảng 3.000ha, khu chức năng logistics khoảng 2.200ha; khu dịch vụ tài chính thương mại dịch vụ khoảng 1.500ha; khu nghiên cứu đổi mới sáng tạo công nghệ thông tin gần với mô hình khu thương mại tự do số khoảng 1.419ha, với một số đặc điểm nổi bật.

“Chúng tôi tin tưởng rằng với những đặc điểm vượt trội này, Thành phố Sân bay Long Thành không chỉ phát triển độc lập mà còn trở thành một cực đối trọng quan trọng, cùng với TP.HCM hình thành mô hình đô thị song sinh – hỗ trợ, bổ sung lẫn nhau, tối ưu hóa lợi thế của cả hai đô thị, tạo ra một sức bật tổng thể cho toàn vùng”, ông Huỳnh Tấn Lộc thông tin.

Kết nối Long Thành – TP.HCM chìa khoá thành công

Tiến sĩ Phạm Văn Đại - giảng viên Đại học Fullbright cho rằng, nếu lấy sông Sài Gòn làm trung tâm thì Phố Đông (là khu động lực phát triển của TP.Thượng Hải) Sài Gòn là TP.Thủ Đức, nếu lấy sông Đồng Nai làm trung tâm thì Long Thành sẽ là Phố Đông.

Việc lấy sông Đồng Nai làm trung tâm sẽ giúp mở rộng không gian phát triển cho khu vực, giúp khu vực nâng cao sức cạnh tranh.

“Long Thành có lợi thế để trở thành một cực đô thị hóa, vấn đề thành bại phụ thuộc vào chiến lược phát triển thế nào và việc kết nối Long Thành với TP.HCM”, Tiến sĩ Phạm Văn Đại nhận định.

Về vấn đề kết nối, ông Huỳnh Tấn Lộc - Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Đồng Nai cho biết tỉnh Đồng Nai xác định hạ tầng đô thị hiện đại là nền tảng kiến tạo đô thị song sinh.

Cũng theo ông Huỳnh Tấn Lộc, hiện nay, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đang có các công trình hạ tầng trọng điểm đang được đồng loạt triển khai.

Nhóm cao tốc và đường vành đai: Tuyến cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, Dầu Giây - Phan Thiết, đường Vành đai 3 và 4 TP.HCM. Trong đó, đường Vành đai 3 TP.HCM và tuyến cao tốc Bến Lức - Long Thành đóng vai trò đặc biệt quan trọng, không chỉ là trục động lực liên kết vùng Đông Nam bộ mà còn là những huyết mạch trực tiếp nối liền Thành phố Sân bay Long Thành với các cửa ngõ và trung tâm của TP.HCM, tạo tiền đề vững chắc cho sự hình thành và phát triển của mô hình đô thị song sinh.

Nhóm giao thông công cộng hiện đại có các tuyến đường sắt đô thị (metro) kết nối Long Thành - TP.HCM - Biên Hòa - Thủ Đức. Đây là nền tảng cốt lõi cho phát triển theo mô hình TOD (Transit-Oriented Development). Thúc đẩy tổ chức không gian đô thị hiệu quả, giảm tải phương tiện cá nhân và hình thành các hành lang phát triển đô thị liên tục, đồng bộ giữa hai trung tâm.

Nhóm hạ tầng logistics chiến lược: Hệ thống cảng cạn ICD, TCD, trung tâm logistics thông minh hỗ trợ trực tiếp cho Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Các hạ tầng này không chỉ nâng cao năng lực vận tải, mà còn hình thành hệ thống giao thông tích hợp đa phương thức, phục vụ hiệu quả cho vận tải, thương mại, đầu tư, du lịch và logistics tầm cỡ quốc tế, qua đó củng cố vai trò bổ trợ và liên kết kinh tế giữa Long Thành và TP.HCM.

Tại hội thảo, GS-TS Trần Quang Phú - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giao thông Vận tải kiến nghị, muốn phát huy vị thế, vai trò của Cảng hàng không Quốc tế Long Thành, cần phải đầu tư hệ thống hạ tầng giao thông đa dạng như đường cao tốc, metro… kết nối Long Thành với TP.HCM như mô hình của sân bay Incheon kết nối với thủ đô Seoul (Hàn Quốc)…

×