"Nữ tướng" 24 lần mổ và 33 năm tạo giá trị khác biệt

Chỉ có thể nói 2 từ “ngưỡng mộ” về người phụ nữ này. 33 năm trong sự nghiệp của mình, chị đã trải qua 9 vị trí công việc khá quan trọng, trong đó có tới 8 lần ở vị trí CEO của các Tập đoàn lớn như Vingroup, Coca-Cola, các công ty lớn trong hệ sinh thái Vingroup như: VinCommerce, VinFast, CEO Vinsmart, CEO Vineco, Giám đốc thương mại K+, CEO Hanoimilk... Và ở đâu, chị cũng tạo ra những giá trị khác biệt.

Đặc biệt, càng ngưỡng mộ hơn khi biết, chị đã trải qua 24 lần phẫu thuật để chống chọi với căn bệnh ung thư. Nhưng với chị, điều đó chỉ giúp cho chị nỗ lực hơn với tâm niệm: mỗi giây, mỗi phút còn được thở trên cuộc đời này càng phải trân quý và sống sao cho ý nghĩa.

Trong hành trình kiến tạo hệ sinh thái đa ngành của Vingroup, chị Nguyễn Thị Hồng được biết đến như một trong những nữ lãnh đạo tài ba, người "thổi hồn" vào những dự án táo bạo nhất – từ nông nghiệp công nghệ cao đến mạng lưới bán lẻ toàn quốc và hạ tầng xe điện tiên phong. Chị đã tạo những bước ngoặt đột phá trong chiến lược phát triển tập đoàn, người đặt nền móng cho làm nông nghiệp sạch ở VinEco, xây dựng VinEco từ con số 0 thành biểu tượng của nông nghiệp công nghệ cao. Dưới sự dẫn dắt của chị, hệ thống trang trại công nghệ được triển khai trên cả nước.

Chị cũng là người mở rộng VinMart+ phát triển thần tốc. Năm 2018, chị chỉ đạo chiến dịch mở rộng VinMart+ thành mạng lưới bán lẻ dày đặc nhất Việt Nam.

Khi Vingroup chuyển trọng tâm sang công nghiệp công nghệ, chị Hồng tiếp tục gánh vác sứ mệnh then chốt: Xây dựng mạng lưới trạm sạc trên toàn quốc, tạo nền tảng vật chất cho dòng xe điện VinFast, góp phần hiện thực hóa khát vọng "Made in Vietnam", đưa Việt Nam vào bản đồ ôtô điện toàn cầu.

Hành trình của chị là minh chứng: Phụ nữ hoàn toàn có thể tạo những giá trị khác biệt và dẫn dắt những cuộc cách mạng trong vị trí, công việc của mình, khi họ sẵn sàng đón nhận thách thức với ý chí và bản lĩnh để vượt qua.

Nhà báo Phan Huy Hà: Trước khi về làm việc tại tập đoàn VinGroup, chị là người tiên phong xây dựng mạng lưới truyền hình trả tiền đầu tiên tại Việt Nam - K+, dù lúc đó phần lớn người dân còn xa lạ với khái niệm dịch vụ truyền hình trả phí. Chị cũng là người đưa Coca - Cola chiếm hơn 90% thị phần miền bắc... Sau hơn 32 năm trong sự nghiệp của mình, chị có những khúc cua nào, trải nghiệm nào đáng nhớ nhất?

- Với tôi, mỗi giai đoạn đều là những trải nghiệm đáng nhớ. Tôi rất may mắn được tôi luyện một ý chí ngay từ khi còn rất trẻ, từ lúc ở quê ra Hà Nội học, khi còn trong trường rồi khi sang học ở Nga cũng vậy. Tôi luôn xác định, làm gì cũng phải là số 1, số 1 đây là số 1 với chính mình. Tôi không cho phép mình gục ngã ở bất kỳ trường hợp nào, môi trường nào. Với ý chí đấy, khi bước ra trường đời đã thực sự giúp cho tôi trưởng thành nhanh và có cơ hội hoàn thành tốt công việc được giao.

Tôi yêu nghề giáo nhưng ra trường không đi dạy học. Tôi nghĩ, bất luận bạn làm gì, nếu có tư duy sư phạm sẽ rất tốt. Vì làm nghề gì thì đối tượng vẫn là con người, mình sẽ cùng ê kíp của mình tạo ra những giá trị trong công việc, hoặc cùng nhau làm ra những sản phẩm để phục vụ con người.

Trong công việc thực sự cũng có nhiều khúc cua. Mỗi công việc đều để lại cho tôi một trải nghiệm, một kinh nghiệm để rèn rũa, tôi luyện thêm ý chí, nghị lực. Khi còn trẻ tôi mong muốn làm được những việc lớn, lương cao, kiếm được nhiều tiền, phải có vị thế. Và giờ, khi ở lứa tuổi nào đấy tôi lại muốn cho đi một cách rất tự nhiên. Đấy là điều rất thật mà tôi đang làm ở thời hiện tại.

Nếu nói về khoảng thời gian sôi động nhất của tôi, đó chính là khi làm việc ở tập đoàn VinGroup. Tôi may mắn có cơ hội để làm việc lớn. Bởi thực sự không ai cũng có cơ hội mặc dù họ có năng lực nhưng không có môi trường để phát huy, kích hoạt được tố chất của mình.

Khi tôi về VinGroup, việc đầu tiên tôi làm là Tổng Giám đốc của VinEco. Buổi phỏng vấn, chủ tịch hỏi tôi là đã làm nông nghiệp bao giờ chưa. Tôi nói chưa. Nhưng với một sự học hỏi, tôi cứ bắt tay vào và tìm hiểu về nông nghiệp, rồi gắn bó với nông nghiệp. Tôi hiểu rằng Việt Nam là đất nước chủ yếu là nông nghiệp nhưng vẫn ở quy mô rất manh mún. Làm sao để chuyển đổi được, đó là cả một hệ tư duy, sự đầu tư và có những người dẫn dắt cuộc chơi. Phải có một môi trường để bảo vệ những người làm nông nghiệp sạch. Bởi nếu các tiêu chuẩn cứ bị đánh tráo thì thật sự khó cho những người làm nông nghiệp sạch. Nếu làm sạch thì chi phí sẽ cao, giá bán sẽ cao, vậy những người đủ nhận thức mới mua sản phẩm. Đó là cả một hành lang về pháp lý.

Lúc làm Vinmart +, tôi làm việc với rất nhiều đối tác các nước, người ta đều đánh giá Việt Nam có nhiều tiềm năng: đất đai, bờ biển và có rất nhiều nông sản, có thể làm mạnh mẽ hơn nữa. Nhưng chúng ta chưa làm mạnh mẽ được việc đó. Đó là những cái tôi vẫn đau đáu.

Nhà báo Huy Hà: Những rào cản nào khiến nông nghiệp sạch chưa phát triển được xứng tầm như mong muốn, theo quan điểm của chị?

- Từ quan sát rất hạn hẹp của tôi, tôi cảm nhận có thay đổi tích cực nhưng thực sự lớn chưa thì tôi chưa nhìn thấy sự rõ nét. Để thay đổi cần phải có sự vào cuộc của cả hệ thống, cơ chế, nó không đơn giản. Nói là nông nghiệp nhưng chi phí để làm nông nghiệp sạch, đầu tư cho nông nghiệp cực kỳ lớn, lớn hơn rất nhiều so với các mảng khác. Mà đầu tư vào nông nghiệp sạch là đầu tư cả đất và nước phải sạch. Ví dụ đem nước ở sông Hồng lên tưới có sạch hay không? Nhiều người cứ nói mang rau trồng ở quê lên cứ nghĩ đó đã là rau sạch. Vậy có sạch thật hay không? Khái niệm sạch ở đây còn rất mơ hồ và được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau, độ nhận thức khác nhau của người tiêu dùng.

Để có bước tiến vượt bậc cho ngành nông nghiệp, cần phải đầu tư một cách nghiêm túc, bài bản và có những đơn vị, tổ chức, công ty xung phong đi đầu dẫn dắt cuộc chơi. Đó là những điều chúng ta cần nói về nông nghiệp sạch.

Nhà báo Huy Hà: Trong rất nhiều yếu tố để làm được nông nghiệp sạch, yếu tố nào là quan trọng nhất. Và phải chăng cơ chế và hành lang pháp lý cho nó chưa được rõ ràng, minh bạch nên nhiều khi người ta vẫn còn bị nhầm tưởng?

- Hành lang pháp lý ở đây không phải là những thủ tục, giấy phép mà là vẫn đang có những lỗ hổng cho những sản phẩm không thực sự sạch mà được coi là sạch. Tôi ví dụ, nếu nhà có việc, ăn lẩu và đi ra chợ mua nấm, nếu nấm để ở nhiệt độ bình thường là bị nhiễm khuẩn rồi. Hoặc với thịt lợn, khi ra chợ thấy người ta xẻ thịt nóng hổi nhưng chưa phải là sạch. Bởi thịt sạch là phải được nuôi đúng tiêu chuẩn, được giết mổ và đóng gói trong một dây chuyền lạnh, khép kín. Đấy còn là kiến thức và ý thức của người tiêu dùng. Nếu người tiêu dùng thật sự đòi hỏi cao và chúng ta có nhiều điểm cung cấp thực phẩm đó cho người tiêu dùng thì chắc chắn nhận thức chung sẽ được nâng lên.

Vì vậy, công việc cuối cùng tôi không làm về siêu thị mà tôi làm về các bà bán lẻ truyền thống, các bà tạp hóa. Vì tôi nghĩ 70-80% thực phẩm được cung cấp đến cho người tiêu dùng trong nước được đến từ các bà tạp hóa đầu ngõ hoặc từ chợ truyền thống. Siêu thị chủ yếu ở các thành phố lớn. Làm thế nào nâng cấp được các bà tạp hóa để thực sự họ bán hàng có nguồn gốc, thực phẩm sạch? Vậy đó là việc chúng ta nên làm, có lẽ sẽ thuận hơn việc cứ đi mở rất nhiều siêu thị như các chuỗi Vinmart, Vinmart+ như đang có. Nếu tất cả các bà tạp hóa đều ý thức được việc bán thực phẩm sạch, có đầu vào sạch thì người tiêu dùng sẽ có thực phẩm vào sạch. Đó là việc tôi nghĩ rất quan trọng.

Hiện nay, giá thành để làm được rau sạch giá rất cao. Ví dụ trồng rau ăn lá, thời kỳ sinh trưởng là 25-29 ngày nhưng gần đến lúc thu hoạch thì bị sâu. Bình thường sẽ phải phun thuốc, nhưng đến thời hạn thì phải thu hoạch, nếu không rau sẽ già. Như vậy chưa đủ thời gian cách ly đã đem đi bán. Vậy làm sao mà an toàn được? Người nông dân có dám cắt bỏ cả một cánh đồng rau hay không? Trong khi đó người dân mình vẫn còn theo tính tiện lợi, đa phần chưa có thói quen vào siêu thị mà vẫn mua rau ở ngoài chợ.

Nói như vậy để thấy rằng thị trường Việt Nam chưa có cú hích để thay đổi. Nhưng nếu thay đổi được thực sự sẽ là một lợi thế cho Việt Nam, kể cả xuất khẩu về hàng nông sản. Nhưng nếu chúng ta cứ manh mún như vậy cũng rất khó, khó làm mạnh lên được.

Nhà báo Huy Hà: Theo như tôi quan sát cũng có những chuyển động khá tích cực. Cuộc sống người dân những năm gần đây đã tăng lên tương đối. Rất nhiều người không chỉ ăn no mà là ăn ngon, ăn sạch. Thậm chí còn có xu hướng nhiều nhà mua đất ở ngoại thành mua đất trồng rau, nuôi gà và coi đó là rau sạch, thực phẩm sạch. Nhưng như chị nói như thế vẫn chưa hẳn là sạch? Chị có lời khuyên gì cho mọi người để tiếp cận đúng được thực phẩm sạch, đúng khả năng kinh tế của mình?

- Thật ra đấy là mâu thuẫn, đấy là bài toán khó. Bởi như tôi nói ý thức của con người cũng dần tăng lên, người ta cũng ý thức được thế nào là sạch và đi vào siêu thị mua hoặc tự trồng, tự cung tự cấp. Nhưng đó chỉ là một phần rất nhỏ, chưa đáng kể. Đi đến các tỉnh, thành trên khắp cả nước như vậy, người nông dân vẫn là chủ yếu. Mấy người vào được siêu thị hay có trang trại riêng để trồng đâu.

Kể cả nếu có trang trại riêng thì nó có phải là sạch hay không vẫn còn chưa biết, vì nó còn liên quan đến nguồn đất, nước... Trước tiên, phải định nghĩa đúng thế nào là sạch và phải truyền thông được đúng cái đó cho đại đa số người tiêu dùng. Bởi nếu người tiêu dùng yêu cầu như vậy thì ắt sẽ có cung. Thế nên tôi nghĩ quan trọng nhất vẫn phải là truyền thông đến người dân.

Nhà báo Anh Thư: Tôi nhớ VinCommerce những năm 2017-2018 được biết đến với tốc độ tăng trưởng chóng mặt: Mở 70–80 VinMart và 1.000 VinMart+/năm. Lúc đó chị đã đối mặt với áp lực "định hình lại thị trường bán lẻ" như thế nào? Và những mặt hàng như rau, thịt ở trong siêu thị có thật sự sạch hay không khi doanh nghiệp vẫn phải giải quyết bài toán nghịch lý: sức ép giá thành nhưng vẫn phải đảm bảo duy trì tiêu chuẩn?

- Thực sự Vinmart là chuỗi tiên phong, dẫn dắt và lúc đầu va phải rất nhiều khó khăn. Nhưng với sự quyết tâm, với tính nhân văn của tập đoàn mong muốn có nhiều điểm bán để cung cấp hàng sạch thực sự, chuẩn chất lượng cho người tiêu dùng thì đó chính là động lực để ra đời chuỗi Vinmart, Vinmart+. Sau một thời gian rất ngắn, chúng tôi đã thiết lập được hệ thống gần 3.000 cửa hàng. Những sản phẩm được bán ở Vinmart về cơ bản được kiểm tra chất lượng đảm bảo. Tôi nghĩ đó cũng là điểm sáng và là cái tiên phong trên thị trường bán lẻ.

Qua đó cũng tạo ra được sự lan tỏa để nhiều những chuỗi khác, như chuỗi tư nhân (nhỏ thôi) hoặc những chuỗi lớn của nước ngoài hay chính chuỗi của Việt Nam có thể làm được. Đến thời điểm này, tỉ lệ người tiêu dùng được có cơ hội mua hàng hóa từ các chuỗi bán lẻ tăng lên tương đối so với trước kia nhưng cũng chưa ăn thua gì so với dân số của Việt Nam.

Nhà báo Anh Thư: Chị đã làm thế nào để xây dựng một hệ thống bán lẻ vẫn đảm bảo chất lượng mà không bị "hy sinh vì tốc độ"?

- Thức sự đó là bài toán rất khó. Chúng tôi ngày xưa vẫn thường hay nói với nhau rằng "vừa bắc bếp vừa nhặt rau". Tôi vẫn hay nói với anh em của mình, chúng ta đang thực hiện việc rất khó, đó là sửa máy bay khi nó đang bay. Tức là phải tinh chỉnh để nó hiệu quả hơn mỗi ngày ở các cửa hàng đã có. Và chúng ta vẫn đang sửa mô hình để có thể phát triển được nhanh và bền vững. Nếu muốn phát triển nhanh và bền vững bắt buộc phải có mô hình chuẩn. Vì nói thật thị trường Việt Nam không phải dễ làm, bởi vì chúng ta xuất phát điểm từ hệ thống bán lẻ truyền thống là chính. Vậy nên để chuỗi bán lẻ ra đời, tìm được mô hình chuẩn cho từng vùng miền rất khác nhau, khẩu vị rất khác nhau cũng phải thấu hiểu được người tiêu dùng vùng miền để từ đó ra được mô hình chuẩn. Từ mô hình chuẩn ấy mới nhân rộng ra để phát triển cho nhanh.

Nhà báo Huy Hà: Chị trải qua rất nhiều vị trí, làm CEO ở 5-6 tập đoàn lớn. Những lần chuyển việc như vậy do khúc mắc, không còn đam mê hay do mình muốn khám phá và trải nghiệm ở những công việc mới?

- Thật ra nó là hội tụ của rất nhiều nguyên nhân ở mỗi giai đoạn. Trước kia tôi làm về khai thác gỗ, về rừng, sau đó làm về xây dựng, làm các tòa nhà ở Hà Nội, ví dụ như khách sạn Daewoo, Hilton... Sau đó Coca Cola mời tôi sang phụ trách về bán hàng. Tôi làm ở đó 10 năm và cũng là người dẫn dắt thị trường Coca Cola ở Việt Nam, đặc biệt là miền Bắc. Thật sự phải cảm ơn những tập đoàn đa quốc gia như vậy đã dạy cho tôi tính hệ thống, cách tư duy làm việc.

Tại thời điểm đó tôi cứ đau đáu làm gì đó cho thương hiệu Việt Nam. Sau đó tôi được mời sang làm Tổng Giám đốc của Hanoimilk. Khi làm sữa tôi phải đi sâu sát với người nông dân, đi lên Ba Vì, Tuyên Quang, lên các trang trại nuôi bò sữa để thấy được cách người nông dân nuôi bò như nào. Và thực sự cách người nông dân thu gom sữa thấy có nhiều bất cập. Cho tới khi có các trang trại lớn ra đời thì bò được nuôi theo các quy chuẩn. Giai đoạn đó có rất nhiều trăn trở.

Rồi truyền hình số vệ tinh ra đời. Họ mời tôi về để xây dựng hệ thống truyền hình đầu thu K+. Tôi thấy đó là một việc ý nghĩa bởi truyền thông, thông tin đến được với đại đa số người dân Việt Nam. Tôi cứ như người đi khai phá, làm sao để đưa đầu thu vào, để người dân có được tín hiệu tốt, nội dung tốt và được tiếp cận với những bộ phim hay, những giải bóng đá ngoại hạng Anh... Đấy là một công việc rất ý nghĩa. Khi tôi xây dựng xong hệ thống ở đó về kinh doanh thì VinGroup mời tôi về làm Vineco.

Nhà báo Huy Hà: Với nhiều người, khi chuyển việc người ta thường băn khoăn về vấn đề "cơm áo gạo tiền", hoặc chuyển việc thì vị trí phải cao hơn, danh vọng lớn hơn. Trong những lần thay đổi như vậy, chị có tính đến những điều đó không?

- Cá nhân tôi nghiệm ra, cái gì không để ý đến thì nó cứ đến với mình một cách rất tự nhiên. Bởi tôi chưa bao giờ phải ngồi trao đổi về chuyện phải chức vụ gì, lương bao nhiêu, chế độ như thế nào? Nhưng khi mình cứ làm thật tốt thì chắc chắn "gái có công chồng không phụ". Tôi rất may mắn được làm ở những tổ chức mà họ rất tôn trọng, rất quan tâm tới tất cả những gì liên quan đến đời sống của nhân viên hay lãnh đạo. Họ luôn ý thức được giá trị mình mang lại cao hơn so với những gì họ trả mình và tôi cũng nghĩ đến câu chuyện đó. Tôi luôn tâm niệm phải mang lại cho họ giá trị và không tính toán gì thì tự nhiên mọi thứ cứ đến. Và tôi rất hài lòng với câu chuyện đó.

Nhà báo Huy Hà: Những người biết chị từ hồi còn là sinh viên đều rất ngạc nhiên bởi chị rất hiền lành, trong sáng nhưng sau khi ra trường đã thăng tiến nhanh chóng và liên tục giữ những vị trí cao trong các tập đoàn. Ý chí đó tiềm ẩn sẵn trong chị hay phải rèn rũa mỗi ngày?

- Tôi vẫn hay nói với bạn bè, khi học trong trường thì như nhau, không có sự khác biệt gì lớn. Nhưng ra ngoài đời lại phân loại rõ nét luôn. Có những người mãi vẫn như vậy mặc dù học rất giỏi. Nhưng có nhiều người về vị thế xã hội, công việc đảm nhiệm thì có sự khác biệt rất lớn. Tôi nghĩ nó nằm ở ý chí, nghị lực rất nhiều. Tất nhiên cũng phải có cơ hội may mắn nữa.

Như một số nhà lãnh đạo tôi đã làm việc cùng, các anh có nói rằng, phải cảm ơn những người, tổ chức đã cho mình cơ hội được làm công việc lớn. Tất nhiên, trước đó bản thân phải có ý chí nghị lực đã, phải thực sự quyết tâm nỗ lực. Cứ quyết tâm nỗ lực đi rồi những gì tốt đẹp, thành quả sẽ đến với mình. Tôi nghĩ điều đó rất quan trọng và tôi nghiệm ra rằng ở tôi điều đó rất đúng và đến bây giờ tôi vẫn dạy 3 đứa con gái là làm gì cũng được nhưng phải khẳng định được vị thế của mình trong xã hội. Có rất nhiều cách để kiếm tiền nhưng phải trên cơ sở có vị thế để mang lại giá trị cho xã hội, cho mọi người. Đó là những cái mà tôi tâm niệm, đó là lẽ sống của tôi.

Cảm ơn chị về cuộc trò chuyện!

×