Quân đoàn 2 và đỉnh cao của thuật ‘gậy ông đập lưng ông’ năm 1975

Theo hồi ký Chiến trường mới của Thượng tướng Nguyễn Hữu An, ngày 27/3/1975, khi trung đoàn 18 tiến đánh đèo Phú Gia thì trung đoàn pháo binh 84 đã linh hoạt sử dụng ngay pháo của địch ở Phú Lộc và Phước Tượng chi viện cho trung đoàn 18. Tướng An viết trong hồi ký: “Đến lúc này mọi người mới thấy tác dụng của việc huấn luyện cho bộ đội biết sử dụng xe pháo và vũ khí của địch là cực kỳ quan trọng”.

Sau khi thắng lợi trong chiến dịch giải phóng Huế - Đà Nẵng, quân đoàn 2 đã triệt để thu hồi chiến lợi phẩm để chuẩn bị cho nhiệm vụ mới. Lúc này quân đoàn có chủ trương thay thế một số loại xe pháo. Lấy pháo 105mm và 155mm của địch để thay cho pháo 122mm và pháo nòng dài Đ-74 của ta vì lý do là quân ta thu được rất nhiều đạn pháo của hai loại pháo đó. Khi thay sang sử dụng các pháo này, quân đoàn 2 sẽ có ngay nhiều đạn pháo mà không phải chờ đợi vận chuyển tiếp tế đạn pháo từ phía sau lên.

Theo hồi ký của tướng Nguyễn Hữu An, tỉ lệ sử dụng pháo chiến lợi phẩm của địch lên tới hơn 1/3 số pháo biên chế của các đơn vị. Trung đoàn pháo binh 68 của sư đoàn 304 và trung đoàn pháo binh 48 của sư đoàn 325 đã tổ chức thêm 4 đại đội pháo 105mm. Lữ đoàn pháo binh 164 của quân đoàn tổ chức thêm một tiểu đoàn pháo 155mm.

Như vậy, nếu tính con số trung bình một đại đội pháo có 4 khẩu, một tiểu đoàn pháo có 12 khẩu thì số pháo chiến lợi phẩm gồm loại 105mm và 155mm mà quân đoàn 2 thu được và sử dụng ngay vào cuộc chiến đấu mới lên tới 28 khẩu.

Bên cạnh pháo, quân đoàn 2 cũng lấy xe GMC thay cho xe xích ATS của ta vì GMC là xe bánh lốp có tốc độ cơ động nhanh hơn xe bánh xích. Các sư đoàn trong quân đoàn thu toàn bộ xe vận tải của địch với con số xe còn sử dụng được lên tới 487 chiếc.

 Về xe tăng thiết giáp, lữ đoàn 203 đã thu hồi hàng chục xe M-113 và xe tăng M48 để bổ sung ngay vào biên chế của mình. Để giải quyết vấn đề người lái, quân đoàn đã mạnh dạn sử dụng các lính ngụy biết lái xe tăng, xe bọc thép, xe ô tô và cả thợ sửa chữa để phục vụ cho cuộc hành quân tiến đánh Sài Gòn.

Các đơn vị bộ binh cũng chuyển đổi sử dụng nhiều loại vũ khí, kỹ thuật của địch. Hầu hết các đại đội, tiểu đoàn sử dụng máy vô tuyến PRC-25 của Mỹ. Riêng ở sư đoàn 325, mỗi tiểu đội còn được trang bị thêm một hoặc hai khẩu súng phóng lựu M-79. Đây là loại hỏa lực cá nhân mạnh, rất hữu ích trong chiến đấu.

Để chuẩn bị cho cuộc hành quân xa từ Đà Nẵng vào Sài Gòn trong điều kiện vừa đi vừa đánh, áp lực lên ngành hậu cần là rất lớn. Cục hậu cần của quân đoàn 2 đã có sáng tạo khai thác tận dụng ngay nguồn lương thực chiến lợi phẩm trong các kho tàng của địch bỏ lại.

Căn cứ vào bản đồ kho tàng của địch để lại, cục hậu cần đã tổ chức thu hàng nghìn tấn lương thực, đạn dược, xăng dầu, quân trang quân dụng. Số này kết hợp với số vật tư điều động gấp từ Quảng Trị vào đủ cho quân đoàn dùng trong 1 tháng.

Vào ngày 7/4/1975, cuộc hành quân của quân đoàn 2 vào tham gia chiến dịch giải phóng Sài Gòn – Gia Định chính thức bắt đầu với sự tham gia của 2276 xe, trong đó có 54 xe tăng, 45 xe bọc thép, 223 xe kéo pháo. Đoàn quân với nhiều vũ khí, phương tiện thu dụng từ tay địch này sau đó lại là hướng có lực lượng đầu tiên vào chiếm Dinh Độc lập như chúng ta đã biết.

Tuy nhiên việc sử dụng nhiều phương tiện chiến lợi phẩm này cũng mang lại một số rắc rối đau lòng cho cánh quân này trên đường tiến lên. Đó là một số vụ quân ta bắn nhầm quân mình.

Cụ thể, ở khu vực đội hình của lữ đoàn thiết giáp 203, du kích nổ súng. Anh em 203 tưởng bọn tàn quân ngụy, cho xe bao vây bắt sống. Khi bắt sống được rồi mới biết là các đồng chí du kích, thế là ôm nhau khóc.”

Lấy vũ khí của địch đánh địch là truyền thống của Quân đội Nhân dân Việt Nam – một đội quân đi lên từ du kích. Tuy nhiên sử dụng với quy mô lớn và sử dụng các loại trang bị hạng nặng như xe tăng, lựu pháo ngay sau khi thu được chiến lợi phẩm như vậy là một trường hợp ít thấy.

Mặc dù vậy, đây là một trong những nghệ thuật dùng binh đã được đúc kết từ cổ xưa. Trong thiên Kế của binh pháp Tôn Tử, nhà chiến lược quân sự cổ đại Trung Quốc đã đề cập đến việc sử dụng chiến lợi phẩm ở một số đoạn như:

“Vũ khí trang bị thì dùng của mình, lương thực thì lấy của địch, như thế lương thảo của quân đội mới luôn luôn đầy đủ”.

“Lấy của địch một hộc gạo bằng ta phải tiếp tế 20 hộc, lấy được 20 xe cỏ của địch bằng ta phải cắt 20 xe cỏ nuôi ngựa”.

“Muốn quân đội anh dũng chiến đấu phải khích lệ sĩ khí, muốn quân đội đoạt lấy lương thảo của địch, phải hậu thưởng cho họ. Vì vậy trong chiến đấu, đoạt được 10 chiến xa trở lên thì phải thưởng cho người chiếm được chiến xa trước, rồi cho thay hiệu kỳ mà nhập vào đoàn xe của ta, ưu đãi các hàng binh và sử dụng họ, đó là cách thắng địch mà lại có lợi cho ta”.

So sánh như vậy thì thấy những việc mà quân đoàn 2 đã làm liên quan đến chiến lợi phẩm sau khi thắng ở Đà Nẵng là đã làm rất xuất sắc không khác gì lý luận trong binh pháp kinh điển. Đó cũng nên được xem là một nhân tố góp phần vào chiến công vang dội của quân đoàn 2 trong đại thắng mùa xuân 1975.

×