Tổ hợp tác trồng sương sâm – bệ đỡ cho chị em mưu sinh, làm giàu

Người Việt Nam không xa lạ gì với sương sâm – loại thảo dược dây leo chỉ mọc ở các quốc gia Đông Nam Á. Sương sâm được hàng triệu người dân Đông Nam Á sử dụng phổ biến như một loại thuốc, hoặc món thức uống mát gan, giải nhiệt mùa nắng nóng…

Trước nhu cầu sử dụng loại thức uống độc đáo này ngày càng cao, mà giống cây sương sâm đã được người dân Bình Phước du nhập về trồng rải rác ở nhiều huyện, xã…

Theo chị Nguyễn Thị Hiền - Chủ tịch Hội Phụ nữ xã An Phú: "Không biết tự lúc nào, cây sương sâm đã được người dân mang về trồng ở Bình Phước. 

Một số người trồng chơi thôi, nhằm đáp ứng nhu cầu làm thức uống riêng gia đình. Thế nhưng, khí hậu, đất đai tại đây rất thích hợp với cây sương sâm. 

Từ đó, người dân phát triển dần dần, rồi trở thành phong trào trồng cây sương sâm. Một số chị em đã mày mò tìm kiếm quán ăn, nhà hàng… để bỏ mối, bán lá sương sâm".

Nắm bắt được xu hướng có nhiều phụ nữ mưu sinh bằng công việc trồng sương sâm, chị Hiền đã tham mưu lãnh đạo địa phương thành lập "Tổ hợp tác trồng cây sương sâm". Theo đó, mô hình tổ hợp tác có 5 thành viên, là các hộ trồng cây sương sâm trên địa bàn xã.

Mô hình tổ hoạt động trên cơ sở hợp đồng hợp tác, cá nhân tự nguyện thành lập, thành viên tổ hợp tác có quyền dân chủ, bình đẳng trong việc giải quyết tổ chức và hoạt động của tổ hợp tác. Mọi người cùng hưởng lợi và cùng chịu trách nhiệm.

Tổ hợp tác trồng cây sương sâm họp định kỳ 3 tháng/1 lần nhằm mục đích đánh giả tình hình hoạt động của tổ và đề ra công tác quý tới. Tham gia tổ, các thành viên sẽ cùng nhau chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây sương sâm và cùng nhau xây dựng tổ hợp tác hoạt động hiệu quả. Từ đó góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ "vận động, hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế".

Chị Hiền cho biết thêm: "Các chị em hội viên phụ nữ xã An Phú tham gia sinh hoạt hội. Họ thường xuyên chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm chuyển đổi cây trồng. Từ trồng cây tiêu trước đây, tiêu chết, chuyển sang trồng cây sương sâm.

Hiện tại trên địa bàn xã có không ít chị tham gia trồng mô hình cây sương sâm …Mô hình này đem lại hiệu quả kinh tế ổn định. Hiện nay, với giá sương sâm khoảng 65.000 đồng/kg đem lại thu nhập, ổn định kinh tế cho chị em nông thôn".

Trồng sương sâm - việc nhẹ, vặt lá, thu tiền

Chị Đặng Thị Hương (SN1969) là hội viên Chi hội phụ nữ ấp Bình Phú, xã An Phú. Chị Hương được xem như "mẹ đẻ" của phong trào trồng cây sương sâm đời đầu ở xã An Phú. Chị Hương đã trải nghiệm, thăng trầm qua nhiều loại cây trồng như: tiêu, điều… nhưng kém hiệu quả.

Mày mò kiếm lối mưu sinh, chị Hương quyết định trồng loại cây… không giống ai - cây sương sâm. Theo chị, trồng sương sâm rất nhẹ nhàng, vốn đầu tư rất thấp. "Chỉ cần người trồng tìm được đầu ra, có nơi bao tiêu lá sâm, mình cứ túc tắc vặt lá, thu tiền thôi" – chị Hương nói.

Hiện nay, sau khi dẹp bỏ vườn tiêu già cỗi, với 3 sào đất (3.000m2), chị Hương chuyển sang trồng cây sương sâm. Mỗi lứa thu hoạch, chị Hương thu về khoảng 75 triệu đồng. Theo chị nếu chăm sóc tốt, cây có thể cho thu 3 lứa/năm.

Với vai trò là tổ trưởng tổ phụ nữ, chị nhạy bén học hỏi thông tin từ nhiều kênh để chủ động tiếp cận thị trường. Chị Hương cho hay: "Kinh nghiệm, kỹ thuật trồng, đầu ra của cây sương sâm; tôi học hỏi được trong hội nhóm của Chi hội phụ nữ.

Ngoài ra, tôi cũng tham gia hội nhóm trồng và kinh daonh sương sâm trên Facebook, Zalo… Nó cũng góp phần giúp tôi mở rộng đầu ra cho lá sương sâm, bên cạnh việc bán cho các thương lái vào thu mua tại vườn".

Tương tự, mô hình trồng cây sương sâm của gia đình chị Vũ Thị Bé – láng giềng chị Đặng Thị Hương – cũng hiệu quả không kém. Chị Bé bắt đầu trồng sương sâm từ tháng 1/2024. Với diện tích 2.000m2 đất của gia đình, chị Bé đã biến thành vườn cây sương sâm xanh biếc.

Chị Bé cho biết, 3 vụ thu hoạch lá sương sâm vừa qua, thương lái mua lá sương sâm từ TP.HCM đặt hàng và lên tận vườn mua sạch sẽ. Đặc biệt, trong những ngày thời tiết nắng nóng, nhu cầu sử dụng lá sâm lông của thị trường cũng tăng theo.

"Trồng sương sâm hơn một năm, nhưng vườn nhà tôi đã thu hoạch gần 5 tấn lá sương sâm. Vặt lá tới đâu, thương lái mua tới đó. Họ mua về làm thạch giải khát, hoặc sấy khô làm bột sương sâm giải khát" – chị Bé nói.

Mỗi ngày chị hái từ 20 - 30 kg lá mà vẫn không cung cấp đủ cho thương lái ở TP.HCM. Hiện nay, chị Bé bán lá sương sâm với giá bình quân 65.000 đồng/kg.

 Với số tiền có được từ bán lá sương sâm, giúp gia đình chị nâng cao thu nhập, lo cho các con đi học và trang trải chi phí sinh hoạt hàng ngày của gia đình. Bên cạnh đó, chị còn tích cực tham gia các phong trào và hoạt động của Hội Phụ nữ xã.

Chị Bé chia sẻ, cây sương sâm thường mắc các bệnh phấn trắng trên lá, rầy nâu trên đọt,... Tuy nhiên, cây sương sâm là loại cây lấy lá, việc phun thuốc, bón phân phải tuân thủ theo hướng an toàn để đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng.

Thuốc phun xịt trị các bệnh trên cây sương sâm phải là thuốc sinh học, đảm bảo thời gian cách ly ngắn. Việc bón phân chuồng hoặc phân hữu cơ sẽ giúp cây sương sâm phát triển mạnh, cho lá dày, có màu xanh đậm, đồng thời giúp cây tăng sức đề kháng sâu bệnh.

Chị Vũ Thị Bé (trái) tại vườn cây sương sâm (2.000m2) của gia đình. Ảnh: Hoàng Hưng.

Không nhiều đất như chị Hương, chị Bé; với chị Nguyễn Thị Thúy, với 1.000m2 sương sâm lông trồng xen trong vườn sầu riêng kiến thiết cơ bản. Mỗi ngày, gia đình chị Thúy cũng thu được 10kg lá.

Bà Thúy cho biết, lá sương sâm bán chạy nhất vào những tháng gần Tết Nguyên đán, thương lái đến tận vườn đặt mua rồi đưa về TP.HCM tiêu thụ. Có thời điểm, chị Thúy bán lá sương sâm với giá 80.000 đồng/kg mà không có để bán.

Đặc tính của sương sâm là dây leo, để tiết kiệm diện tích, bà Thúy thiết kế giàn leo bằng dây và đưa lên cao thay vì giàn trồng bằng trụ thấp ở dưới.

Nhờ vậy, trên cùng một diện tích, chị có thể trồng nhiều dây sương sâm và dễ thu hoạch, tránh đổ ngã. Theo bà Thúy, nếu chăm sóc cây tốt thì chỉ sau 5-6 tháng có thể thu hoạch. Dây càng lớn năng suất càng cao.

Phong trào trồng cây sương sâm đang trở thành sinh kế cho chị em phụ nữ ở huyện Hớn Quản, tỉnh Bình Phước. Ảnh: Hoàng Hưng.

Ông Nguyễn Văn Sót, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã An Phú - cho biết: "Việc ra mắt mô hình "Tổ hợp tác trồng cây sương sâm" đã giúp nhiều chị em có được hướng đi rất tốt trong sinh kế, phát triển kinh tế gia đình. Hiện xã An Phú có 8 hộ trồng cây sương sâm.

Trồng cây sương sâm tốn ít chi phí đầu tư, kỹ thuật chăm sóc đơn giản, cho thu nhập khá, thị trường tiêu thụ ổn định. Mô hình này phù hợp với điều kiện của phụ nữ vì công việc nhẹ nhàng, dễ làm, lại không tốn nhiều công sức.

Trong lúc đó, người tiêu dùng ngày càng hướng tới các sản phẩm xanh, sạch, an toàn cho sức khỏe. Sương sâm lại là loại cây rất tốt cho sức khỏe con người, mát, thanh nhiệt. 

Chúng tôi mong muốn ngày càng có nhiều chị em tham gia "Tổ hợp tác trồng cây sương sâm". Biết đâu một ngày không xa, xã An Phú sẽ trở thành địa phương canh tác sương sâm nổi bật, là điều rất đáng tự hào cho tỉnh nhà".

×