Thầy giáo lừng danh sử Việt với 74 học trò đỗ trạng nguyên, tiến sĩ là ai?
Thầy giáo Trần Ích Phát, quê Chí Linh, Hải Dương, có nhiều học trò đỗ đại khoa nhất lịch sử, với 74 người, đủ các danh vị.
Báo điện tử của Trung ương Hội Nông dân Việt Nam
Tổng biên tập: Nguyễn Văn Hoài
Phó Tổng Biên tập: Phan Huy Hà (Thường trực), Lưu Phan, Đỗ Thị
Sâm, Hoàng Sơn
Giấy phép hoạt động báo điện tử số 115/GP-BTTTT do Bộ TT-TT cấp ngày 01/3/2022 và giấy phép sửa đổi, bổ sung số 55/GP-BVHTTDL do Bộ VHTTDL cấp ngày 11/6/2025
Bản quyền thuộc về Báo điện tử Dân Việt.
Mọi hình thức sao chép lại thông tin, hình ảnh phải được sự đồng ý bằng văn bản .
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để gửi bình luận
Xin chào, !
Bạn đã đăng nhập với email:
Đăng xuất
Thục Gia Hoàng quý phi (1713 - 1755), có tên thật là Kim Giai thị là một phi tần của Thanh Cao Tông Càn Long hoàng đế. Bà là hậu duệ một gia tộc gốc Triều Tiên, gốc gác hiện ở Nghĩa Châu.
Sau sự kiện Đinh Mão chi dịch xảy ra năm 1617, tổ tiên bà đến cậy nhờ Hậu Kim, sinh sống ở vùng Đông Bắc, do vậy về căn bản Kim thị là một Mãn Châu nữ tử gần như thuần chủng. Nhà Thanh thiết lập Cao Ly Tá lĩnh, là xếp dòng dõi của bà vào hệ này, cũng xem là trở thành chân chính Mãn Châu sĩ phu. Căn cứ "Mãn Châu Bát Kỳ thị tộc thông phổ" ghi lại, Cao Ly Tá lĩnh, là Tá lĩnh độc nhất ở Nội Vụ phủ, đều lệ thuộc Chính Hoàng kỳ Bao y đệ tứ Tham lĩnh, sở hữu 43 dòng họ khác nhau, trong đó Kim thị và Hàn thị là 2 họ hiển hách nhất. Hai gia tộc đều lấy quân công lập nghiệp, cũng hoạch phong thế chức, do vậy Mãn Châu quý tộc đối với họ rất ưu ái cùng coi trọng, trở thành sĩ tộc có ảnh hưởng trong Mãn Châu xã hội. Bằng vào việc họ quy phục thuở kiến sơ, gây dựng sự nghiệp trung lập hạ hiển hách chiến công, dần dần trở thành “Liêu tả danh gia”, Cao Ly vọng tộc.
Theo "Bát Kỳ thông chí" cuốn 4 kỳ phân chí ghi lại: năm đầu Thiên Thông (1627), tằng tổ phụ là Tam Đạt Lễ, khi đó tùy trưởng huynh Tân Đạt Lễ quy phụ Hậu Kim, lấy làm quan phiên dịch. Đương Hoàng Thái Cực quy mô dụng binh Triều Tiên bán đảo, do vậy cho quy phục Chính Hoàng kỳ Bao y, nhậm Cao Ly Tá lĩnh, Tân Đạt Lễ nhậm Cao Ly đệ nhị Tá lĩnh, kiêm Nội Vụ phủ Tam kỳ Hỏa doanh Tổng quản sự. Tổ phụ Thượng Minh không rõ sự tích. Cha của Kim thị là Thượng Tứ Viện Khanh Kim Tam Bảo, từng là Tuần thị Trường lô diêm chính, sau thăng Võ Bị viện Khanh, kiêm nhậm Công trung Tá lĩnh, nhậm Đệ tam Tá lĩnh kiêm Đệ tứ Tá lĩnh. Anh trai trưởng Kim Đỉnh từng nhậm Lam Linh thị vệ, thứ huynh Kim Huy từng nhậm Mãn Tả thị lang của bộ Binh, anh út là tương lai Lễ Bộ Thượng thư Kim Giản.
Khi đến tuổi trưởng thành, Kim thị nhập Bảo Thân vương phủ, hầu hạ Hoằng Lịch với thân phận Cách cách. Khi Hoằng Lịch đăng cơ, sách phong làm Quý nhân.
Năm Càn Long thứ 2 (1737), mùa xuân, ban chỉ dụ tấn phong Kim Quý nhân thành Gia tần. Theo Mãn văn, "Gia" có nghĩa là "đáng khen". Ngày 4 tháng 12, lấy Lễ bộ Thượng thư Nhậm Lan Chi làm Chính sứ, Nội Các Học sĩ Ngô Gia Kỳ làm Phó sứ, tiến hành lễ sách phong. Sách văn rằng:
“Gia tần Kim thị sơ phong
Trẫm duy tán cung đình nhi phu hóa. Thục đức phi chiêu. Ban vị hào dĩ phân vinh. Ân quang thức hoán. Hành hoàng khắc diệp. Luân phất du gia.
Nhĩ Quý nhân Kim thị, tảo dục danh môn. Túc bẩm ôn cung chi độ. Cửu cần nội chức. Bị nhàn kính thận chi nghi. Tư ngưỡng thừa Hoàng thái hậu từ dụ. Sách phong nhĩ vi Gia tần.
Nhĩ kỳ tượng phục khâm thừa. Lí khiêm hòa nhi nhạ phúc. Hồng hi vĩnh hà. Mậu đôn thuận dĩ ngưng tường. Khâm tai.”
Và từ đây, bà sống trong nhung lụa và cuộc đời bình yên đến lạ thường.
Trên thực tế, khác với những triều đại trước đó, ở đời nhà Thanh - triều đại cuối cùng của Trung Hoa phong kiến, các vị Hoàng đế đặc biệt ít tuyển phi tần từ Triều Tiên. Nếu có tuyển chọn, Hoàng đế cũng chỉ lựa chọn những nữ nhân có xuất thân từ các gia tộc gốc Triều Tiên nhưng đã quy hàng Trung Hoa (vì nhiều lý do, đa phần là mâu thuẫn với giai cấp thống trị ở Triều Tiên) và có địa vị nhất định trong xã hội. Trong số các gia tộc ấy, họ Kim, họ Hàn (Han), họ Lý (Lee) và họ Phác (Park) là 4 gia tộc danh giá nhất.
Nổi bật hơn cả là gia tộc họ Kim, quy phục Trung Hoa năm 1627 và đến đời nhà Thanh đã có nhiều cống hiến cho triều đình nên nhiều nhân vật trong gia tộc này đã được sắc phong vào hàng ngũ quan lại cao cấp. Và Thục gia Hoàng Quý phi Kim Giai Thị chính là thiên kim tiểu thư có xuất thân từ gia tộc này. Ở thời của bà, cha bà là Kim Tam Bảo giữ chức Thượng thư Tứ viện khanh. Anh trai của bà là Kim Giản cũng làm quan tới chức Lại bộ Thượng thư.
Vậy nên, từ khi Thanh Cao Tông Càn Long Đế còn là Hoàng tử, bà đã được tuyển chọn trở thành Cách Cách và sống trong Tiềm Để cùng ông. Đến khi ông đăng cơ Hoàng đế, bà chính thức được sắc phong vị trí Quý Nhân trong hậu cung lúc bấy giờ. Tới đây, con đường hoạn lộ của bà mới chính thức khai hoa nở nhụy.
Mùa xuân năm Càn Long thứ 2 (1737), Kim Quý Nhân được Càn Long đế ban chỉ dụ tấn phong trở thành Gia Tần. Và đúng như người đương thời hay nói, mẹ quý nhờ con, nên việc Gia Tần sinh hạ 4 Hoàng tử sau đó đã giúp bà nâng cao vị trí của mình, từng bước từng bước một, phi vị của bà trụ vững mà hầu như không ai có thể lật đổ được.
Năm Càn Long thứ 4 (1739), ngày 14 tháng 1 (tức ngày 21 tháng 2 dương lịch), bà hạ sinh Hoàng tứ tử Vĩnh Thành. Năm Càn Long thứ 6 (1741), ngày 13 tháng 2, bà được phong thành Gia phi, tháng 11, lấy Lễ bộ Thượng thư Tam Thái làm Chính sứ, Lễ bộ Thị lang Mãn Sắc làm Phó sứ, hành sắc phong lễ. Năm Càn Long thứ 11 (1746), ngày 15 tháng 10, giờ Ngọ, bà sinh hạ Hoàng bát tử Vĩnh Tuyền. Năm Càn Long thứ 13 (1748), ngày 1 tháng 7, bà được chỉ dụ sắc phong thành Gia Quý phi. Ngày 8 tháng 4 sang năm (1749), lấy Đại học sĩ Sử Di Trực làm Chính sứ, Lễ bộ Thượng thư Vương An Quốc làm Phó sứ, hành sắc phong Quý phi đại lễ, nhận sách bảo. Năm đó, ngày 9 tháng 7, giờ Hợi, hạ sinh Hoàng cửu tử. Năm sau (1749), ngày 27 tháng 4, Hoàng tử hoăng thệ, an táng cùng chỗ với Đoan Tuệ hoàng thái tử. Năm Càn Long thứ 17 (1751), ngày 7 tháng 2, giờ Thần, sinh Hoàng thập nhất tử Vĩnh Tinh.
Đến tháng 10 cùng năm, bà được theo bồi giá hoàng đế và Kế hậu trong chuyến đi khảo sát Dụ lăng ở Tuân Hóa và dự lễ phụng an Hiếu Hiền hoàng hậu, Tuệ Hiền hoàng quý phi và Triết Mẫn hoàng quý phi. Thời điểm đó, Dụ lăng vẫn đang trong quá trình hoàn thành. Ngày 27 tháng 10, Kim Giai Thị cùng đế hậu tham gia lễ hạ táng Hiếu Hiền hoàng hậu xuống địa cung Dụ lăng.
Cùng với Hiếu Nghi Thuần hoàng hậu Ngụy Giai Thị, Thục Gia hoàng quý phi là người sinh nhiều con trai nhất cho Càn Long. Ngoại trừ hoàng cửu tử mất sớm, các con của bà đều được phong tới tước thân vương và đều là những bậc kỳ tài của hoàng gia, thậm chí là cả triều Thanh, đặc biệt Thành Triết thân vương Vĩnh Tinh còn được liệt vào hàng tứ đại thư pháp dưới thời Càn Long và có tài thư pháp, văn thơ nổi tiếng. Các hoàng tử của Thục Gia hoàng quý phi cũng được cho là sống rất thọ so với thời bấy giờ, trong đó có Nghi Thận thân vương Vĩnh Tuyền thọ tới 87 tuổi. Bức họa chân dung Kim Giai Thị thời gian là Gia phi được lưu lại trong tập tranh Tâm tả trị bình, chứng tỏ bà là một trong những phi tần được Càn Long sủng ái.
Năm Càn Long thứ 20 (1755), ngày 15 tháng 11, Gia Quý phi Kim thị lâm trọng bệnh và qua đời, thọ 42 tuổi. Ngày 16 tháng 11, theo ý chỉ của Sùng Khánh Hoàng thái hậu, bà được truy phong thành Hoàng quý phi. Ngày 17 tháng 11, sách truy tặng thụy hiệu là Thục Gia Hoàng quý phi, theo âm Mãn thì "Thục" có nghĩa là "dịu dàng", "uyển thuận". Tạm an ở Tấn cung, Tĩnh An trang.
Năm Càn Long thứ 22 (1757), ngày 2 tháng 11, kim quan của Thục Gia Hoàng quý phi được an táng vào Dụ lăng địa cung, Thanh Đông lăng. Bà là 1 trong 5 hậu phi duy nhất an táng ở Dụ lăng cùng Càn Long Đế, bên cạnh Hiếu Hiền Thuần hoàng hậu, Hiếu Nghi Thuần hoàng hậu, Tuệ Hiền Hoàng quý phi và Triết Mẫn Hoàng quý phi. Thần bài của bà được đặt ở Tây Noãn các trong Long Ân điện, phía Tây bài vị của Tuệ Hiền Hoàng quý phi (ở giữa Noãn các), và phía Đông là Triết Mẫn Hoàng quý phi bài vị.
Đáng lưu ý là dù đã qua đời, nhưng những ân sủng của bậc Thiên tử dành cho bà vẫn còn tiếp tục. Chẳng hạn như việc Hoàng đế Gia Khánh (kế vị Càn Long đế) đã hạ lệnh gia tộc của bà được thoát khỏi Bao y thân phận, chân chính trở thành Chính Hoàng kỳ Mãn Châu, nhập Thượng Tam kỳ, đổi gọi thành Kim Giai thị. Từ đây gia tộc trở nên hưng thịnh, Kim Giản lần lượt nhậm Tương Hoàng kỳ Hán quân Đô thống, rồi Lại bộ Thượng thư. Con là Ôn Bố, sơ thụ Bái đường a, Lam Linh thị vệ, Tổng binh trấn Thái Ninh, Nội Vụ Phủ đại thần, Võ Anh điện Tổng đài quan, Tương Hồng kỳ Hán quân Phó đô thống, Công Bộ thị lang, Chính Hồng kỳ Mông Cổ Phó đô thống, cuối cùng là Thượng thư bộ Hộ. Cháu Thiện Ninh, tập nhậm Thế quả Tá lĩnh, còn Kim Huy từng nhậm Tả Thị lang bộ Binh. Này gia tộc từ khi liên hôn hoàng thất, dần dần phát đạt.
Quả thật, với xuất thân khác biệt của Thục Gia Hoàng Quý Phi Kim Giai Thị mà bà không những không bị "đào thải" sớm trong chốn hậu cung nhà Thanh vốn thâm độc nhiều tâm cơ, mà còn trụ vững, nâng cao phi vị của mình cho tới khi cuối đời và mang về cho gia tộc không ít vinh hiển đúng là chuyện hiếm thấy.
Nhưng để đạt được những điều ấy, thì liệu bà có chiêu bài hay thủ đoạn gì bí mật hay không? - đây là một câu hỏi lớn mà hậu thế ngày nay vẫn còn bao thắc mắc chưa tìm được lời giải. Chính vì lẽ đó, nên nhiều bộ phim cung đấu nhà Thanh ra đời trong bối cảnh thời Thanh Cao Tông Càn Long đã có không ít khắc họa suy đoán về những mưu tính tâm cơ của bà, khiến cho không ít người ghét cay ghét đắng. Dễ thấy gần đây nhất chính là nhân vật Gia Tần trong bộ phim "Diên Hi Công Lược" và Gia phi Kim Ngọc Nghiên trong "Hậu cung Như Ý Truyện".
Những nhân vật này, dù ở các thời đại khác nhau, đều có điểm chung là gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đáng kể cho lịch sử Trung Quốc. Họ thường được nhắc đến như những ví dụ về sự tha hóa quyền lực và sự tàn ác.
Thầy giáo Trần Ích Phát, quê Chí Linh, Hải Dương, có nhiều học trò đỗ đại khoa nhất lịch sử, với 74 người, đủ các danh vị.
Nền kinh tế AI (Trí tuệ nhân tạo) được kỳ vọng đóng góp từ 120-130 tỷ USD vào GDP Việt Nam đến năm 2040. Tiềm năng và cơ hội là thế, tuy nhiên thách thức vẫn rất lớn, đặc biệt là nguồn nhân lực AI chuyên sâu đang khan hiếm.
Văn phòng Chính phủ có văn bản số 6931/VPCP-NN ngày 24/7/2025 truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính xử lý thông tin báo nêu về ngành hàng thanh long, hồ tiêu xuất khẩu kêu cứu.
Do ảnh hưởng của mưa lớn kéo dài từ thượng nguồn, mực nước tại hồ chứa Cửa Đạt (huyện Thường Xuân cũ) đã đạt cao trình +106,62m vào lúc 13 giờ ngày 24/7. Trước tình hình này, hồ bắt đầu xả tràn từ 18 giờ cùng ngày. Lưu lượng xả dự kiến dao động từ 300 đến 1.500 m³/s, tùy thuộc vào lượng nước đổ về.
Quân đội Hoàng gia Thái Lan chính thức bác bỏ các thông tin chưa được kiểm chứng cho rằng lực lượng Thái đã chiếm giữ thành công đền Preah Vihear, đồng thời khẳng định đây là tin giả.
Mặc dù giá sầu riêng tại tỉnh Đắk Lắk mới (sau sáp nhập tỉnh Đắk Lắk, Phú Yên) đang ở mức khá tốt, nhưng nhiều thương lái vẫn chưa vội đặt cọc, vẫn "ngủ ngày". Tại xã Ea Tul (huyện Cư M’gar cũ, tỉnh Đắk Lắk), một số vườn sầu riêng đã được chốt giá, nhưng phần lớn nông dân trồng sầu riêng vẫn đang ngóng thương lái vào chốt vườn.
Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Lam mong con trai trở thành người đàn ông “biết cúi đầu trước cái đẹp, biết ngẩng cao trước điều đúng, và biết mỉm cười với những gì mong manh nhất của đời sống”.
Tommy Nguyễn có hàng chục năm gắn bó với tà áo dài, chia sẻ rằng cảm hứng cho bộ sưu tập "Hương sắc" đến từ những giá trị di sản mà anh luôn trân quý, và mỗi thiết kế với anh là một tác phẩm văn hóa sống.
SHB Đà Nẵng mới chỉ công bố duy nhất 1 ngoại binh đến từ châu Á là Kim-Dong-su, vì thế chắc chắn sẽ có thêm những ngoại binh đến thử việc trong ít ngày tới...
Người dân xã Mỹ Lý, phía Tây tỉnh Nghệ An phải di dời trong đêm vì trên núi xuất hiện vết nứt kéo dài, nguy cơ sạt lở cao.
Rạng sáng ngày 25/7, một vụ xe khách bị lật trên quốc lộ 1A (đoạn qua Hà Tĩnh) khiến 10 người tử vong, 15 người bị thương. Anh Nguyễn Phú Ý (37 tuổi, người dân địa phương) có mặt tại hiện trường từ sớm đã hướng dẫn nạn nhân thực hiện hà hơi thổi ngạt và cứu giúp các nạn nhân khác trong tình huống khẩn cấp.
Nông dân Nguyễn Văn Tài, xã Tân Hòa, tỉnh Đồng Tháp mới (xã Tân Hòa được hình thành từ sáp nhập xã Phước Trung, xã Bình Nghị, thị trấn Tân Hòa, huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang cũ) là một trong những nông dân tiêu biểu, đi đầu trong việc ứng dụng cơ giới hóa, phát triển dịch vụ nông nghiệp và thành lập Hợp tác xã để nâng cao hiệu quả sản xuất, thu nhập.
Sáng 25/7, nhân kỷ niệm 78 năm ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025), sáng 25/7, Đoàn đại biểu tỉnh Lạng Sơn do ông Hoàng Văn Nghiệm, Bí thư Tỉnh ủy, dẫn đầu đã đến dâng hương, dâng hoa tại các địa chỉ đỏ, bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với các thế hệ cha anh đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc.
Chủ tịch HĐND TP.HCM yêu cầu Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Tân Đông Hiệp tăng cường phối hợp các đơn vị xử lý phần mềm, rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ đất đai để phục vụ người dân tốt hơn.
Giờ đây, tôi không chỉ phải đối mặt với bài toán tìm người trông con, mà còn phải đối mặt với một khoảng cách vô hình nhưng lại quá đỗi lớn lao vừa được dựng lên giữa tôi và mẹ chồng.
Vào lúc 16h chiều nay, U23 Việt Nam sẽ bước vào trận bán kết giải U23 Đông Nam Á 2025 gặp U23 Philippines. Vậy NHM Việt Nam có thể xem trực tiếp U23 Việt Nam vs U23 Philippines trên kênh nào?
Xuyên suốt cả mùa giải 2024/2025, Nguyễn Hùng Thiện Đức chỉ ra sân vỏn vẹn 4 trận cho Becamex TP.HCM (tiền thân là Becamex Bình Dương). Chính vì thế, nhiều khả năng tiền vệ này sẽ cân nhắc ra đi để tìm kiếm cơ hội thi đấu nhiều hơn.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 121/CĐ-TTg ngày 25/7/2025 về khắc phục hậu quả vụ tai nạn giao thông trên Quốc lộ 1 đoạn qua phường Sông Trí, tỉnh Hà Tĩnh.
Hàng loạt trường đã công bố điểm sàn đại học năm 2025, trong đó nhiều trường lấy chỉ từ 15 điểm nhưng thí sinh nên cẩn trọng.
Dự án do Thanh tra Chính phủ thực hiện thanh tra, có mức đầu tư từ 1.810 tỷ đồng/dự án. Trong khi đó, số dự án do Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi thực hiện thanh tra, có mức đầu tư từ 36,2 tỷ đồng/dự án - 1.400 tỷ đồng/dự án.
Sau khi sáp nhập từ 3 xã Quảng Lưu, Quảng Thạch và Quảng Tiến, xã Trung Thuần (tỉnh Quảng Trị mới) có dấu ấn rõ nét trong xây dựng nông thôn mới, đường hoa đẹp như phim. Với cách làm hay, sáng tạo gắn với thế mạnh bản địa như trồng tiêu, cây nén, phát triển làng nghề mây tre đan, Trung Thuần đang hướng tới mục tiêu xây dựng sản phẩm OCOP, nâng tầm thương hiệu và tạo đầu ra ổn định cho người dân.
Cục Hải quan (Bộ Tài chính) đã tổ chức hội nghị công bố và trao quyết định về công tác cán bộ tại Chi cục Hải quan khu vực VIII. Ông Phạm Quốc Hưng được bổ nhiệm giữ chức Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VIII từ 1/8/2025.
3 nguyên lãnh đạo sở, ngành được Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi ký quyết định nghỉ hưu kể từ ngày 1/8/2025.
Nghe nhóm thanh niên ngồi nhậu gần bàn nói xấu công nhân làm khu C, thiếu kiềm chế, Ân điện cho đồng bọn đến “giải quyết” số thanh niên dám nói xấu đồng nghiệp của mình.
Anh Nguyễn Thái Nam đã lái xe suốt 6 tiếng từ Hà Nội đến Hà Tĩnh, sau khi nhận tin vợ và chị dâu tử vong trong vụ tai nạn giao thông thảm khốc. Khi đến bệnh viện, anh đau đớn chứng kiến vợ và chị dâu đã ra đi mãi mãi, trong khi con trai anh bị thương nặng.
Ngày 25/7, UBND tỉnh Khánh Hòa tổ chức Hội thảo với chủ đề “Khánh Hòa hiện thực hóa tầm nhìn thành phố trực thuộc Trung ương - Đột phá trong kỷ nguyên mới".
Tuy nhiên, vị phi tần này lại có số phận hoàn toàn khác với Hoa phi Niên Thế Lan trong phim "Hậu cung Chân Hoàn Truyện".
UBND tỉnh Phú Thọ vừa ban hành Chỉ thị số 4/CT-UBND về một số nhiệm vụ trọng tâm cần triển khai sau sắp xếp đơn vị hành chính và vận hành chính quyền địa phương hai cấp trên địa bàn tỉnh, tập trung rà soát, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, phấn đấu tăng trưởng GRDP năm 2025 đạt 2 con số.
Đại diện Bộ Công Thương vừa lưu ý với doanh nghiệp những nguyên nhân cụ thể, buộc Việt Nam phải tự chủ nguyên liệu sản xuất để xuất khẩu, trong bối cảnh thương mại quốc tế đang đối mặt với nhiều biến động khôn lường.
Hậu vệ Vũ Văn Thanh bất ngờ chia tay CLB CAHN dù trước đó mới ký hợp đồng 3 năm với đội bóng lực lượng vũ trang.
2