Đặng Hùng (Hội viên Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam)
Thứ tư, ngày 15/02/2023 09:18 GMT+7
Bình luận
0
Họ Trần dấy nghiệp vương từ đất Hải ấp, Lưu Xá, Tinh Cương (huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình ngày nay). Sử cũ viết: "Kinh thành có loạn Quách Bốc, Thái tử Sảm (vua Lý Huệ Tông sau này) chạy về Hải ấp, ở nhà công quán của Trần Lý tại Lưu Gia thôn (nay là Lưu Xá, xã Canh Tân, Hưng Hà, Thái Bình). Thấy con gái Trần Lý là Trần Thị Dung có tư sắc bèn cưới làm vợ, phong cho Lý (bố vợ) tước Minh Tự, cho cậu vợ là Tô Trung Từ giữ chức Điện tiền chỉ huy sứ".
Đền thờ Linh Từ Quốc Mẫu Trần Thị Dung (người phụ nữ gắn liền với quá trình mở nghiệp đế vương của họ Trần) ở làng lại xã Liên Hiệp, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình. Ảnh: Quang Thọ
Như vậy đã rõ, quê hương của Trần Thị Dung là làng Lưu Xá (huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình), đây cũng quê hương của Trần Lý, Trần Thừa, Trần Tự Khánh, Trần Liễu, Trần Cảnh...
Về Lưu Xá ngày nay, tới thăm làng Lưu Gia xưa nằm sát bên bờ sông Luộc, chúng ta chỉ còn thấy sót lại ở đây hai ngôi mộ được xây từ thời Lý của Thái phó Lưu Ba và Lưu Khánh Đàm.
Công tác khảo cổ học giúp ta biết được cách ngày nay khoảng vài trăm năm, do sông bị nắn dòng (khi bị nước dâng, bão lụt) nên phần lớn "Bến Lưu Gia" và thôn Lưu Gia bị chìm trong nước.
Theo các cụ ở làng Lưu Xá thì hiện tại con đê lớn nằm sát bờ sông ngày nay là giữa làng Lưu Gia xưa. Khu vực sát bờ đê, khi đào xuống khoảng 1 mét vẫn tìm được gạch, đồ gốm có niên đại thời Lý, thời Trần.
Hiện ở đây còn hai giếng cổ tương truyền có từ thời nhà Trần. Ngược về xã Liên Hiệp, huyện Hưng Hà, tới thăm làng Nại, chúng ta được biết nơi đây có mộ và đền thờ Linh Từ Quốc Mẫu Trần Thị Dung.
Qua tìm hiểu được biết làng Ngừ và làng Nại xưa là thái ấp của Tô Trung Từ (nhà Lý phong cấp). Mẹ Trần Thị Dung là chị gái Tô Trung Từ, khi còn nhỏ tuổi, Trần Thị Dung đã về Lưu Xá ở với cậu ruột tại làng Ngừ. Sau này đất làng Ngừ được triều đình cấp phong cho Linh Từ.
Sách "Đại Việt sử ký toàn thư", trang 474 viết: "Yên Sinh Vương có hiềm khích với Thái Tôn (vua Trần Cảnh), Linh Từ điều đình cho hòa giải, lại làm anh em như trước. Đến khi người Nguyên sang xâm lấn, kinh thành thất thủ. Linh Từ ở Hoàng Giang giữ gìn thái tử, cung phi, công chúa và vợ con các tướng thoát khỏi giặc cướp.
Lại khám xét thuyền của các nhà có chứa đồ quân khí, đều lấy hết đưa đến quan. Nói về phần giúp đỡ nội trị cho nhà Trần thì Linh Từ có nhiều công lớn. Thế mới biết trời sinh ra Linh Từ cốt để mở nhà Trần"...
Cuộc đời của Linh Từ Trần Thị Dung luôn gắn chặt với giai đoạn đầu của Vương triều Trần. Từ việc lấy Hoàng tử Sảm để dọn đường đưa họ Trần vào triều đình nhà Lý, cho đến khi bị giáng xuống làm Thiên Cực công chúa và lấy Trần Thủ Độ, bà đã trải qua biết bao thăng trầm, vinh có, nhục có, vui cũng có và buồn cũng có.
Nhìn lại cuộc đời của Linh Từ, tuy lấy chồng từ năm 1209 nhưng mãi đến tháng 2 năm 1211, Trần Thị Dung mới chính thức về kinh thành Thăng Long.
Việc Tô Trung Từ được phong làm Thái úy phụ chính, Trần Tự Khánh làm Chương Thành hầu và Trần Thị Dung được phong làm Nguyên phi thì ít nhiều cũng là cái gai trong mắt của hoàng tộc nhà Lý và Thái hậu Đàm Thị. Nhất là khi thế lực của Trần Tự Khánh và Tô Trung Từ mạnh lên thì sự nghi ngờ họ Trần của vua và thái hậu càng tăng. Thậm chí đầu năm 1213, Trần Thị Dung bị vua và thái hậu giáng xuống làm ngự nữ.
Với tài năng và sắc đẹp của mình, bà đã thuyết phục và xóa được sự nghi ngờ của vua Lý Huệ Tông đối với họ Trần. Vì vậy, vào năm 1216, vua Lý đã phong cho bà là Phu nhân Thuận Chinh. Mặc dù được vua tin yêu nhưng bà vẫn không thoát được sự giám sát gay gắt của thái hậu Đàm Thị.
Sử cũ ghi thái hậu cho rằng phu nhân (Trần Thị Dung) là bè đảng của giặc, bảo vua bỏ đi, rồi sai người nói với phu nhân tự giải quyết lấy.
Đỉnh cao của sự nghi ngờ này là việc thái hậu sai người bỏ thuốc độc vào món ăn của phu nhân, việc không thành, thái hậu lại sai người cầm chén thuốc độc bắt phu nhân phải tự tử. Nhưng nhờ có Lý Huệ Tông che chở nên Trần Thị Dung đã thoát nạn.
Tháng 12 năm 1216, khi thế lực nhà Trần đã mạnh lên, Trần Tự Khánh được phong làm Thái úy phụ chính, Trần Thừa làm Nội thị phán thủ và bản thân bà được phong làm Hoàng hậu thì sóng gió đến với Trần Thị Dung mới tạm lắng xuống. Sau khi sinh công chúa Chiêu Thánh và công chúa Thuận Thiên, đặc biệt là khi Lý Huệ Tông mắc chứng điên thì vai trò của Trần Thị Dung ngày càng được thể hiện rõ nét ở cương vị Hoàng hậu.
Nhất là khi bà liên kết cùng Trần Thủ Độ trong "màn kịch" vua Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh; chấm dứt hơn hai trăm năm cầm quyền của nhà Lý trên đất Đại Việt. Đây là cuộc "đoạt ngôi" hiếm có trong lịch sử các triều đại phong kiến Việt
Khoảng năm 1226-1227, bà lấy Trần Thủ Độ. Trong điều kiện lúc đó, Trần Thị Dung tái giá cũng không có gì là đáng trách. Nhưng với việc lấy Trần Thủ Độ, sau này bà bị các sử gia Nho giáo chê trách. Xét thấy ở thời kỳ nhà Trần thì đạo Nho chưa thực sự phát triển như thời Lê, Nguyễn sau này; mặt khác, trong hoàng tộc nhà Trần lúc đó cũng khuyến khích và cho phép.
Nhiều người cho rằng Trần Thị Dung và Trần Thủ Độ yêu nhau từ nhỏ, điều này cũng chưa hẳn đã đúng. Vì thực tế thì Trần Thị Dung sống với cậu là Tô Trung Từ từ nhỏ, đến khi về ở với cha thì gặp Thái tử Sảm.
Tất nhiên, Trần Thủ Độ lúc còn bé ở với bác là Trần Lý (bố Trần Thị Dung) nhưng đến nay vẫn chưa có một tư liệu nào đề cập một cách chính xác và có sức thuyết phục về mối tình này. Thực ra, việc Trần Thị Dung lấy Trần Thủ Độ là lẽ tự nhiên quy luật tất yếu của xã hội cuối nhà Lý, đầu nhà Trần tạo ra, đưa họ ngày càng gắn bó chặt chẽ với nhau hơn trong việc củng cố và xây dựng Vương triều Trần khi còn non trẻ.
Thực tế cho thấy, khi Trần Thủ Độ ép Trần Cảnh lấy vợ của Trần Liễu, dẫn đến việc Trần Liễu nổi loạn chống lại Trần Thủ Độ, thì không ai khác mà chính Trần Thị Dung đứng ra hòa giải mối xích mích giữa Trần Liễu và Trần Cảnh, Trần Thủ Độ. Việc tiến phong An Sinh Vương và cấp thái ấp ở Yên Sinh, Đông Triều cho Trần Liễu cũng là cách hòa giải hợp lý của vợ chồng Trần Thủ Độ để tránh mầm họa về sau cho triều đình nhà Trần.
Hiện nay ở huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình còn có làng Quán Triều (Triều Quyến, xã Hòa Tiến, huyện Hưng Hà), tương truyền là nơi bà Linh Từ đưa gia quyến của hoàng tộc và vợ con các tướng lĩnh về sinh sống để tránh sự tấn công truy ép của giặc Nguyên Mông. Quả là đúng khi "Toàn thư" viết: "Trời sinh Linh Từ cốt để mở nghiệp nhà Trần".
"Kỷ Mùi Thiệu Long năm thứ 2 (1259), (Tống Khai Khánh năm thứ 1), mùa xuân, tháng giêng, Linh Từ quốc Mẫu Trần Thị (Dung) mất"(1). Từ đất Phù Ngự, Tinh Cương, bà ra đi góp phần mở nghiệp nhà Trần; khi mất bà được hoàng tộc nhà Trần đưa về chôn cất tại làng Phù Ngự. Trải qua biết bao thăng trầm của lịch sử, ngôi mộ của bà cũng bị hao mòn theo mưa gió, thời gian.
Theo một số cụ cao tuổi ở Liên Hiệp thì mộ của bà nằm ở gần bờ mương. Vào những năm 1960-1970, khi làm sân kho, làm nghĩa trang, người ta đã đào đất ở khu Nấm Cao (tương truyền là nơi đặt mộ của Trần Thị Dung) và phát hiện có một ngôi mộ cổ (hiện ở gần nghĩa trang liệt sĩ làng Nại, xã Liên Hiệp) gỗ vàng tâm được chôn theo kiểu quách cũi (gỗ đóng bốn xung quanh) gần lăng của Trần Thủ Độ.
Cho rằng có thể đây là mộ của bà Chúa Ngừ, mọi người đã lấp đất và trông nom hương khói hàng năm.
Năm 2006-2007, khu lăng mộ đền thờ Trần Thị Dung đã được ủy ban Nhân dân tỉnh Thái Bình và ngành văn hóa đầu tư xây dựng khang trang, to rộng, cảnh quan rất đẹp.
Quả là nơi hấp dẫn khách du lịch gần xa và cũng là sự tri ân của thế hệ sau đối với người phụ nữ làng Phù Ngự đã góp phần mở nghiệp nhà Trần từ những năm đầu của thế kỷ XIII.
Nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7), Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ TP.HCM đã trao kinh phí hỗ trợ các thương, bệnh binh khó khăn, thể hiện sâu sắc đạo lý "uống nước nhớ nguồn".
Chia sẻ
Sáng 24/7, đội tàu Hải quân Ấn Độ gồm 3 tàu chiến đã cập cảng Tiên Sa, bắt đầu chuyến thăm hữu nghị TP Đà Nẵng từ ngày 24 đến 27/7. Đây là hoạt động đối ngoại quốc phòng thường niên, góp phần tăng cường quan hệ hợp tác song phương, hướng tới kỷ niệm 10 năm thiết lập Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Ấn Độ (2016-2026).
Chia sẻ
Ngày 24/7, UBND phường Hương Trà, thành phố Đà Nẵng mới (gộp từ phường Hòa Hương, An Sơn và xã Tam Ngọc, thành phố Tam Kỳ, sáp nhập tỉnh Quảng Nam cũ) đã tổ chức lễ trao Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) và tài sản khác gắn liền với đất cho công dân sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Chia sẻ
Hoàn lưu Bão số 3 đã gây mưa nghiêm trọng tại vùng núi phía Tây của tỉnh Nghệ An. Sáng 24/7, theo chỉ đạo của Bộ Quốc Phòng, Quân chủng PK-KQ một chiếc máy bay trực thăng Mi 171 cất cánh từ sân bay Hòa Lạc (Hà Nội) di chuyển vào sân bay Vinh (Nghệ An) thực hiện nhiệm vụ cứu trợ khẩn cấp cho người dân bị cô lập.
Chia sẻ
Loại thịt này có nhiều cách chế biến nhưng dù đem luộc, nướng hay nấu lẩu đều mang lại những vị ngon tuyệt vời không thể lẫn với bất cứ món nào.
Chia sẻ
Gần trưa nay (24/7), cơn mưa lớn tại trung tâm thành phố Hà Nội khiến nước dâng lên gần nửa bánh xe ô tô khiến nhiều người đi xe máy ướt sũng, xe ô tô xe máy chết máy giữa đường.
Chia sẻ
Bão số 3 không gây thiệt hại về người ở TP Hải Phòng, tuy nhiên, thiệt hại tài sản nhà nước ước tính khoảng 4,461 tỷ đồng, thiệt hại tài sản của nhân dân ước 6,019 tỷ đồng.
Chia sẻ
Một kỹ sư đầy nghị lực đến từ vùng quê nghèo Trung Quốc từng làm đủ nghề vất vả để kiếm sống khi còn đi học, vừa giành được tấm bằng tiến sĩ ngành Kỹ thuật khai thác mỏ. Câu chuyện của anh khiến hàng triệu người xúc động và ngưỡng mộ.
Chia sẻ
Mưa lớn đang kéo dài nên nhiều khu vực trồng sâm Ngọc Linh ở xã Măng Ri, tỉnh Quảng Ngãi mới (hợp nhất từ xã Tê Xăng, Ngọk Lây, Văn Xuôi, Ngọk Yêu và Măng Ri, huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum cũ), người dân chưa thể đến kiểm tra, khôi phục số bị mưa gió quật ngã, hư hỏng trước đó.
Chia sẻ
Trong bất động sản,“vị trí kim cương” là sự cộng hưởng giữa lợi thế thiên nhiên, hạ tầng, cộng đồng và chiều sâu văn hóa. Tại Vũng Tàu, Blanca City hội tụ trọn vẹn những giá trị ấy khi tọa lạc cạnh trục phố sôi động – đường 3 Tháng 2 và bờ biển Bãi Sau, kiến tạo chuẩn sống mới nơi giao thoa giữa phố và biển.
Chia sẻ
Chỉ vài phút trên điện thoại, doanh nghiệp đã sẵn sàng giao dịch với tài khoản thanh toán online (eKYC) từ VietinBank eFAST! Không cần hồ sơ giấy, không cần đến quầy, VietinBank mang đến trải nghiệm ngân hàng số hiện đại dành cho doanh nghiệp.
Chia sẻ
Bộ Ngoại giao Ba Lan đã ban hành khuyến cáo mạnh mẽ rằng tất cả công dân Ba Lan đang cư trú tại Nga nên rời khỏi đất nước nếu có thể.
Chia sẻ
Nửa đầu năm 2025, tổng doanh thu hợp nhất tại các doanh nghiệp ước hơn 1 triệu tỷ, đạt 50% kế hoạch, nộp ngân sách trên 102 nghìn tỷ đồng, vượt trên 54% kế hoạch.
Chia sẻ
Khi tốc độ là lợi thế, thì một điểm dừng vừa đủ tĩnh – vừa đủ linh hoạt – lại trở thành đòn bẩy chiến lược. Trong vùng tam giác vàng của đô thị cảng Phú Mỹ, nơi chuỗi cung ứng Đông Nam Bộ đang tái định hình theo cấp độ toàn cầu, Sao Mai Phú Mỹ Resort âm thầm trở thành “đại bản doanh tạm thời” của giới doanh nhân quốc tế – những người luôn sống giữa quyết định nhanh và thương vụ lớn.
Chia sẻ
Đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo tại TP.HCM sau sáp nhập đang chứng kiến nhiều điều kiện thuận lợi trong giai đoạn phát triển mới, thúc đẩy lĩnh vực khoa học kỹ thuật nói chung.
Chia sẻ
Ông Uông Việt Dũng, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam cho biết, dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam lần này sẽ sửa đổi, bổ sung các quy định về Nhà chức trách hàng không.
Chia sẻ
Với hơn 88 tiện ích trải rộng từ mặt đất đến tầng không, Capital Square - tổ hợp căn hộ cao cấp quy mô lớn nhất tại trung tâm Đà Nẵng - chính là câu trả lời cho những chủ nhân tinh hoa đang tìm kiếm một không gian sống tiện nghi “tất cả trong một” theo xu hướng của các đô thị hiện đại trên thế giới.
Chia sẻ
Đây là chia sẻ của GS.TS Đào Thanh Vân, Phó Chủ tịch Hiệp Hội hữu cơ Việt Nam, giảng viên cao cấp Trường Đại học Nông - Lâm (Đại học Thái Nguyên), người đã có hơn 40 năm cống hiến cho ngành nông nghiệp Việt Nam. Trong những năm đồng hành, sát cánh cùng người nông dân, GS.TS Đào Thanh Vân đã có nhiều đề tài nghiên cứu và dự án hỗ trợ bà con nông dân tại các tỉnh vùng Trung du và miền núi phía Bắc.
Chia sẻ
Để chuẩn bị cho mùa giải 2025/2026, CLB Bắc Ninh liên tiếp mang về những tân binh chất lượng. Mới nhất, đội bóng Kinh Bắc đón 4 gương mặt dày dạn kinh nghiệm ở V.League, Nguyễn Hoàng Duy, Ngân Văn Đại, Mai Xuân Quyết và Nguyễn Thành Long...
Chia sẻ
Tại Lai Châu, "Dân vận khéo" đã chứng tỏ là "chìa khóa vàng" mở ra cánh cửa no ấm. Từ những mô hình kinh tế hiệu quả đến việc giữ gìn bản sắc văn hóa và đảm bảo an ninh trật tự, cách làm sáng tạo, gần dân, sát dân này đã thực sự đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống.
Chia sẻ
Bộ Xây dựng yêu cầu các đơn vị kiên quyết cấm người và phương tiện đi vào các điểm xung yếu và kiểm tra, rà soát, lên phương án đảm bảo giao thông trên các tuyến quốc lộ được giao quản lý.
Chia sẻ
Không cần ghế xoay sang trọng, không cần phòng điều hòa mát lạnh,… chỉ với chiếc kéo, lược, tấm vải choàng và lòng nhiệt huyết, 5 năm qua, anh Dũng đã đi khắp nơi để cắt tóc miễn phí cho những người khó khăn, lan tỏa việc tử tế.
Chia sẻ
Ngày 24/7, ông Mai Văn Mười - Phó Giám đốc Sở Y tế Đà Nẵng cho hay, Sở đã có công văn hỏa tốc về việc tăng cường rà soát, quản lý, kịp thời phát hiện, báo cáo, xử lý tình trạng “cò mồi” khám chữa bệnh trên địa bàn thành phố.
Chia sẻ
Tại kỳ họp thứ 2, HĐND TP.HCM khóa X, nhiệm kỳ 2021-2026, ông Nguyễn Văn Được - Chủ tịch UBND TP.HCM đã đọc Tờ trình giới thiệu bổ sung ông Nguyễn Mạnh Cường giữ chức vụ Phó Chủ tịch UBND TP.HCM, nhiệm kỳ 2021-2026.
Chia sẻ
Vừa qua, đông đảo khách hàng và nhà đầu tư đã đến tham dự sự kiện “Khai ngọc – Đón sóng vàng” của dự án Pearl Residence, tổ hợp căn hộ cao cấp tọa lạc ở vị trí trung tâm Cửa Lò – đô thị du lịch biển được mệnh danh “Viên ngọc xanh xứ Nghệ”.
Chia sẻ
Từ phản ánh của một bệnh nhân về việc phá thai bị "vẽ bệnh" để thu tiền, Sở Y tế TP.HCM đã kiểm tra đột xuất Phòng khám đa khoa Khang Thịnh và phát hiện nhiều dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng.
Chia sẻ
VinFast chính thức ra mắt dòng xe máy điện thông minh mới với 2 phiên bản Evo Grand và Evo Grand Lite, sở hữu thiết kế thời trang, thanh lịch và hỗ trợ tới 2 pin 2,4kW có thể tháo rời, giúp mang đến sự linh hoạt, thuận tiện khi sử dụng và nâng tổng quãng đường đi được sau mỗi lần sạc đầy lên tới 262 km. Với giá bán chỉ từ 18 triệu đồng, dòng xe máy điện mới của VinFast là lựa chọn lý tưởng cho hành trình chuyển đổi xanh của người dùng, đáp ứng tốt mọi nhu cầu di chuyển hàng ngày.
Chia sẻ
Sáng nay (24/7), Bộ VHTTDL đã tổ chức họp báo thông tin về Giải Báo chí toàn quốc “Vì sự nghiệp phát triển Văn hóa Việt Nam” lần thứ 3.
Chia sẻ
Sau khi kiểm tra tại hiện trường và nghe tổ công tác báo cáo phạm vi công trình, Chủ tịch UBND xã Thanh Thủy (tỉnh Phú Thọ) yêu cầu ông Cao Văn Niệm (khu nghỉ dưỡng Khoa Niệm) tự thực hiện tháo dỡ, hoàn trả mặt bằng công trình vi phạm xong trước ngày 28/7/2025.
Chia sẻ
Bộ Quốc phòng đã quyết định điều động trực thăng tiếp tế hàng cứu trợ cho người dân đang bị cô lập tại xã Tương Dương, tỉnh Nghệ An.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
