Trồng 3 vạn cây đu đủ đực trên núi

Trang trại của anh Ly nằm tít trên núi cao, rộng hơn 45ha. Cách đây 3 năm, anh Ly đã mạnh dạn đưa máy xúc mở đường lên núi để làm trang trại. 

Con đường mòn chạy qua dãy núi đá lởm chởm như tai mèo. Dù đã được máy xúc san ủi, nhưng đường lên trang trại vẫn khó như đi lên trời. Bất chấp trời mưa tầm tã, nhưng anh Ly vẫn kiên trì dùng xe máy chở tôi lên trang trại trên núi.

Suốt chặng đường vượt đường dốc đá lên trang trại, anh Ly vững vàng điều khiển xe qua những dốc đá cheo leo. Ly bảo: "Ngày nào em cũng chở hàng xuống núi nên đi mãi thành quen. Người lạ đến đây chắc không ai dám đi xe lên". 

Mỗi lần lên trang trại là một lần hành xác qua con dốc đá này, nhưng Ly cảm thấy vui vì được làm việc mình thích.

Trái với cảnh khó nhọc khi lên núi, trang trại của Ly nằm trong thung lũng bình yên đến nao lòng. Bốn bề được núi đá và rừng già bao phủ. 

Dưới thung lũng cả vạn cây đu đủ bung hoa trắng xóa. Hương thơm ngào ngạt bao trùm cả một vùng trời. Từng hàng cây xanh mướt, khỏe khoắn đang vươn mình giữa màn sương mù bảng lảng.

Từ vài trăm cây ban đầu, đến nay anh Ly, xóm Yến Báy, xã Quyết Thắng, huyện Lạc Sơn, (tỉnh Hòa Bình) đã trồng được trên 3 vạn cây đu đủ đực. Ảnh: NVCC.

Cách đây 5 năm, anh Ly có xây dựng khu nhà gỗ để làm du lịch, nhưng do ảnh hưởng của dịch Covid 19 nên kế hoạch này của anh bị phá sản. 

Cái duyên đưa anh đến với cây đu đủ đực cũng rất tình cờ. Tại thung lũng, có nhiều cây đu đủ đực mọc dại.

Trước đây, bà con người Mường coi hoa đu đủ đực là loại rau ăn hàng ngày. 

Bà con làm nộm đu đủ, rồi lấy hoa đu đủ đực xào chuối và thịt bò ăn rất ngon. Bà con người Mường còn coi hoa đu đủ đực là bài thuốc quý.

Anh Ly cũng tìm hiểu trên các phương tiện thông tin truyền thông, cây hoa đu đủ đực đang được bà con tìm mua rất nhiều. Đặc biệt là các công ty dược. Nhiều nơi đã chế biến thành công trà hoa đu đủ đực bán với giá 4 triệu đồng/1kg.

Anh Ly đã quyết định trồng đu đủ tại thung lũng của gia đình. Từ vài trăm cây đu đủ đực ban đầu. Đến nay anh Ly đã trồng được trên 3 vạn cây.

Tại trang trại anh Ly còn tự ươm cây giống bán cho bà con quanh vùng. Ngoài ra, anh còn kỳ công phân biệt hạt đu đủ đực để bán trên mạng. 

Hiện mỗi ngày anh bán được mấy chục đơn hàng. Không dừng lại ở đó, khi cây đu đủ đực cho thu rộ, anh còn chế biến chúng thành trà hoa đu đủ đực.

Theo anh Ly, mỗi cây hoa đu đủ đực một năm cho thu từ 4-6 lần hoa. Bình quân mỗi cây thu được 20-30kg, với giá bán tại vườn từ 60.000 đồng - 80.000 đồng/kg. 

Cây đu đủ đực sống tốt trên đất cằn, đất sỏi đá. Chúng chịu hạn rất tốt. Khoảng cách trồng từ 2m - 3m một cây. Mỗi ha trồng khoảng 2.000 cây.

So với các cây trồng khác, cây đu đủ đực dễ trồng, dễ chăm sóc, ít dịch bệnh và dễ bán. Hiện anh Ly đang lên kế hoạch liên doanh, liên kết với các hộ dân quanh vùng để mở rộng sản xuất. 

Theo anh Ly, mỗi cây hoa đu đủ đực một năm cho thu từ 4-6 lần hoa. Bình quân mỗi cây thu được 20-30kg. Ảnh: NVCC.

Trong tương lai gần, anh Ly còn dự định xây xưởng chế biến hoa đu đủ đực. Mỗi ngày trang trại xuất đi cả tấn hoa đu đủ cho thương lái ở các nơi. 

Hiện trang trại của anh Ly tạo việc làm thường xuyên cho 10 lao động và 40 lao động thời vụ, thu nhập từ 4 đến 6 triệu đồng/tháng.

Hoa đu đủ đực chứa nhiều thành phần dinh dưỡng có giá trị cao. Mặc dù chúng có vị đắng nhưng vẫn có nhiều công thức nấu ăn khác nhau được chế biến một cách ngon lành và được ăn như rau và món ăn phụ.

Những bông hoa này đã được sử dụng để chữa bệnh. Kết quả nghiên cứu cho thấy, những người sử dụng hoa đu đủ đực thường xuyên đã làm thay đổi đáng kể về mức độ insulin ở bệnh nhân tiểu đường. Ngoài ra tác dụng của hoa đu đủ đực còn có thể ổn định huyết áp cao, ngăn ngừa các bệnh tim và nhiều bệnh tật khác.

Những ngày tháng cơ cực

Ly sinh ra và lớn lên ở vùng sơn thôn hẻo lánh của xứ Mường. Bao đời bà con nơi đây chịu thương, chịu khó bới đất lật cỏ lần hồi kiếm ăn. Khác với những trai bản, Ly lại có ý chí vươn lên mạnh mẽ. Anh không chấp nhận cảnh hết mùa rồi về thành phố đi làm giống như bao người khác. 

Ngay từ khi trưởng thành, Ly đã có khát khao là làm giàu trên chính nơi mình sinh ra. Ly từng đi buôn hàng chuyến rồi chuyển sang buôn hoa giả. Cách đây chục năm, mặt hàng này giúp Ly hái ra tiền. Ly đã từng thu cả 2 tỷ đồng tiền lãi nhờ buôn hoa giả. 

"Khi đó em cứ tưởng cuộc đời đã sang trang. Sau mỗi năm, có bao nhiêu vốn liếng em đổ hết vào việc kinh doanh này. 

Cuộc đời không như là mơ, mấy năm gần đây người dân không chơi hoa giả nữa khiến kế hoạch làm ăn lớn của em thất bại thảm hại", Ly nhắc lại lần làm ăn thất bại đau đớn đầu đời.

Vụ hoa giả đó khiến Ly bị khánh kiệt và mang nợ cả tỷ đồng. Trải qua chuỗi ngày thất bại khiến Ly sống trong những ngày khốn khổ. Những lúc buồn chán, Ly lang thang lên rừng. Màu xanh tươi mới của đại ngàn như là liều thuốc tốt giúp Ly dần lấy lại cân bằng trong cuộc sống. 

Ly ở rịt trên trang trại của bố mẹ - nơi mà các bậc sinh thành đã đổ mồ hôi sôi nước mắt, gieo trồng lương thực nuôi anh khôn lớn. Đất đai rộng bát ngát, nhưng chưa ai khai phá. Hơn nữa ở trang trại có rất nhiều tổ ong vò vẽ sinh sống. Nhộng ong vò vẽ được khách hàng săn lùng và luôn bán được giá.

Ngoài cây đu đủ đực, trang trại anh Ly, xóm Yến Báy, xã Quyết Thắng, huyện Lạc Sơn, (tỉnh Hòa Bình) còn đang nuôi rất nhiều tổ ong vò vẽ để lấy nhộng. Ong vò vẽ được dân gian ví như là loài "ong tử thần" bởi sự hung dữ và nọc độc. Ảnh: NVCC.

Nhìn và quan sát đám ong vò vẽ - ong dữ có thể đốt chết người, nhưng Ly lại nảy ra ý định là nuôi chúng trên diện rộng. 

Cách đây 3 năm, Ly đã bắt đầu đưa tổ của chúng về nhà nuôi và nghiên cứu. Sau 1 đến 2 năm, anh dần nắm được đặc tính sinh học của loài ong hung dữ này. Tiếp xúc nhiều với chúng, Ly cũng hiểu được loài ong này không dữ như mọi người nghĩ, nó chỉ tấn công người khi khu vực sinh sống của chúng bị đe dọa.

Ngày Ly đưa ong vò vẽ về nuôi nhiều người cho anh là hâm dở. Ngoài rừng đầy ong, bắt còn không hết, giờ lại đưa đám "giặc" đó về nuôi. Từ vài tổ ban đầu, đến giờ Ly đã gây dựng được cả nghìn tổ ong vò vẽ. Anh làm tổ cho chúng ở sau vườn nhà. Ly còn kỳ công tìm cách chủ động nhân giống ong vò vẽ. Biết bao lần làm đi làm lại, Ly mới tìm ra được phương pháp nhân giống. 

"Loài ong này là khó thuần nhất. Nhưng suốt mấy năm ăn ở và tìm hiểu về chúng, giờ tôi đã nhân giống thành công. Mỗi năm cơ sở của tôi có thể làm cả vạn tổ ong vò vẽ", anh Ly chia sẻ.

Đến nhà của Ly ngoài mùi hương thơm nồng của hoa đu đủ đực, ai cũng rợn tóc gáy bởi cả nghìn tổ ong vò vẽ nằm bên vườn. Trước cửa nhà, Ly làm những khu nhà để cho ong vò vẽ sinh sản. 

Sau cả nghìn ngày làm đi làm lại, Ly mới thiết kế được nhà hộ sinh cho ong vò vẽ. Giờ chúng được sống trong môi trường thuận lợi để sinh sản. Kế hoạch nuôi ong sinh sản thành công đã giúp Ly có được nguồn thu để trang trải nợ nần và đầu tư tiền cho vườn đu đủ đực.

Trong câu chuyện làm ăn kinh tế của chàng trai người Mường này dường như không dừng lại ở quy mô gia đình. Ly đang ấp ủ giấc mơ lớn hơn là cung cấp giống ong vò vẽ cho những ai trên cả nước có nhu cầu. 

Theo phân tích của Ly, mỗi tổ ong vò vẽ có thể mang lại cả triệu đồng, trong khi đó chi phí thức ăn cho chúng chiếm một phần rất nhỏ. Chúng lại không mắc bệnh, không cần nhiều diện tích. Thức ăn cho chúng là phụ phẩm thừa của nhà nông.

Ý chí vươn lên mạnh mẽ trong cuộc sống đã giúp Ly dần quên đi sự thất bại của việc làm ăn trước đây. Chàng trai người Mường này còn ấp ủ rất nhiều dự định to lớn. Riêng vườn hoa đu đủ đực, Ly dự định xây nhà máy để chế biến trà hoa đu đủ đực. 

Hiện anh đã và đang xây dựng nhà xưởng. Việc trồng hoa đu đủ đực không dừng lại ở quy mô hộ gia đình mà nó sẽ mở rộng ra toàn huyện. Hiện anh Ly cũng đã liên kết với các hộ dân và nhiều chủ trang trại khác có nhu cầu trồng hoa để mở rộng sản xuất.

Anh Ly đã làm thành công sản phẩm trà hoa đu đủ đực. Sản phẩm đã được lưu hành trên thị trường và được người tiêu dùng đón nhận. Dự định của Ly không dừng lại ở đó, anh còn đang xúc tiến xây nhà máy để chế biến hoa đu đủ đực.

×