Bình luận
0
Cánh chim tung trời về đất phương Nam/ Người xưa lưu dấu in hình thuở mang gươm/ Bao la tình đời. Màu lục bình trôi…
Di tích đền thờ Nguyễn Hữu Cảnh (phường Hiệp Hòa, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai).
Đây là đoạn nhạc quen thuộc với nhiều người trong ca khúc Bài ca đất phương Nam do nhạc sĩ Lư Nhất Vũ viết lời và vợ ông là nhà thơ Lê Giang phổ nhạc. Nghe đến đoạn nhạc này giúp liên tưởng, nhớ đến công ơn của những bậc tiền nhân đi mở cõi phương Nam, trong đó có vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai.
1. Có lẽ trong chúng ta, hầu như ai cũng đã từng nghe nhiều đến sự kiện công chúa Huyền Trân vâng mệnh thượng hoàng Trần Nhân Tông làm dâu Chiêm Thành, đổi lại vua Chiêm dâng châu Ô, châu Lý (khu vực từ đèo Hải Vân, Thừa Thiên - Huế đến phía bắc Quảng Trị ngày nay) làm sính lễ. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quá trình Nam tiến của người Việt.
Không chỉ dừng lại đó, trong lịch sử nước Nam còn có những bậc “nữ nhân” thầm lặng đóng góp công sức to lớn cho quá trình “mở cõi” của người Việt về phía Nam, đặc biệt là trường hợp của 2 vị Công nữ Ngọc Vạn và Ngọc Khoa.
Có dịp đến tháp mộ tưởng niệm Công nữ Ngọc Vạn tại Tổ đình Quốc Ân Kim Cang (xã Tân Bình, huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai), nhiều người không khỏi xúc động khi đọc được bài thơ Cảm vịnh hai bà Ngọc Vạn, Ngọc Khoa của thi sĩ Trần Tuấn Khải (1895-1983): Hồng Lạc ta đâu hiếm nữ tài/ Nghìn xưa Trưng - Triệu đã từng oai/ Noi gương Khoa - Vạn, hai công chúa/ Một sớm ra đi mở đất đai.
Mùa Xuân Quý Mão 2023 này, vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai tròn 325 năm. Đây là mùa Xuân đẹp nhất kể từ sau 3 năm đại dịch Covid-19 bùng phát.
Ngày Xuân, thắp nén hương thơm thành kính dâng lên tiên tổ ông bà, ngồi uống chén trà trong một không gian ấm cúng “ôn cố tri tân”, ngẫm lại chuyện xưa và nghe kể những câu chuyện của sử sách, càng thêm biết ơn công đức, thành quả của các bậc tiền nhân để lại cho hậu thế.
Và chúng ta, những thế hệ hôm nay, tiếp tục vững tin vào những mùa Xuân mới, những mùa Xuân đã luôn nở hoa, kết trái ngọt lành trên mảnh đất Biên Hòa - Đồng Nai.
2 Công nữ Ngọc Vạn, Công nữ Ngọc Khoa là con gái chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên. Cuốn sách Nguyễn Phúc tộc thế phả cho biết, Công nữ Ngọc Khoa được gả cho vua Chiêm Thành là Po Romê vào năm Tân Mùi (1631), còn Công nữ Ngọc Vạn được gả cho vua Chân Lạp là Chey Chetta II vào năm Canh Thân (1620).
Nhờ những cuộc hôn phối này mà tình giao hảo giữa xứ Đàng Trong với các nước láng giềng được tốt đẹp, để chúa Nguyễn có thể yên tâm dồn lực đối phó với chúa Trịnh ở Đàng Ngoài; đồng thời, cũng tạo thêm cơ hội cho người Việt mở rộng lãnh thổ về phía Nam.
Theo Phan Khoang trong Việt sử xứ Đàng Trong, đầu thế kỷ XVII, đã có nhiều người Việt đến 2 xứ Đồng Nai và Mô Xoài (vùng Bà Rịa ngày nay) để khai khẩn.
Vua Chân Lạp là Chey Chetta II khi đó muốn tìm đối lực để chống lại quân Xiêm nên xin cưới một Công nữ nhà Nguyễn làm hoàng hậu.
Cuộc hôn nhân này có ảnh hưởng lớn lao đến vận mệnh Chân Lạp, sau này hoàng hậu đem nhiều người Việt đến, có người giữ trọng trách trong triều, bà lại lập xưởng thợ và nhiều nhà buôn bán gần kinh đô.
Năm 1623, một sứ bộ của Chúa Nguyễn sang Chân Lạp, yêu cầu được mở cơ sở ở Prey Kor (Sài Gòn) đặt ở đấy một sở thuế và được chấp nhận.
Sau khi Chey Chetta II qua đời, triều đình Chân Lạp có nhiều hỗn loạn, tranh giành quyền lực, bà Ngọc Vạn về ở Sài Gòn. Do ảnh hưởng lớn của bà và can thiệp của Chúa Nguyễn, vương quốc Chân Lạp không bị rơi vào tay của nước Xiêm đang bành trướng về phía Đông; đồng thời, lưu dân Việt đến Gia Định, Mô Xoài, Đồng Nai ngày càng đông…
Có thể nói, đối với Nam bộ, đặc biệt là với vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai, Công nữ Ngọc Vạn đã có công to lớn trong việc hình thành và phát triển vùng đất này.
2. Năm 1679, sau khi “phản Thanh phục Minh” không thành công, Trần Thượng Xuyên quyết định đưa hơn 3 ngàn quân cùng gia quyến của mình lênh đênh trên biển xuôi về đất phương Nam trên 50 chiếc thuyền.
Đoàn thuyền đến xứ Đàng Trong của nước Đại Việt xin thuần phục và được Chúa Nguyễn Phúc Tần (1648-1687) chấp thuận, cho vào vùng Kâmpéâ Sreekatrey (Biên Hòa) khai khẩn, mở mang vùng đất Đồng Nai.
Tháp mộ tưởng niệm Công nữ Ngọc Vạn tại Tổ đình Quốc Ân Kim Cang (xã Tân Bình, huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai). Công nư Ngọc Vạn là con gái của Chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên được gả cho vua Chân Lạp.
ThS Phan Đình Dũng, giảng viên Trường đại học Văn hóa TP.HCM cho hay, buổi đầu đến Biên Hòa, người Hoa đến cù lao Phố. Do có tầm nhìn chiến lược trong phát triển và vị trí thuận tiện của cù lao Phố cho việc buôn bán nên họ đã quyết định chọn nơi đây sinh sống.
Họ góp công tạo dựng nên những xóm làng với sự ra đời nhiều nghề thủ công, nhiều chợ hình thành để sản xuất hàng hóa và buôn bán. Từ đó, cù lao Phố phát triển, phồn thịnh. Một thời, thương cảng này được mô tả là có nhiều tàu buôn từ các nước đến trao đổi, mua bán, trở thành trung tâm thương mại, giao dịch với các quốc gia lân cận và vùng Gia Định, tức Nam bộ ngày nay.
Sự có mặt của cộng đồng người Hoa từ thế kỷ XVII-XVIII đã góp phần tạo nên những chuyển biến quan trọng về kinh tế - xã hội tại Nam bộ xưa.
Để tỏ lòng ngưỡng mộ và đền đáp công ơn người đã có công tổ chức khai phá, mở mang vùng đất Đồng Nai - Gia Định, nhân dân gọi Trần Thượng Xuyên là Đức Ông và lập đền thờ ông ở nhiều nơi. Trong số ấy có di tích đình Tân Lân ở P.Hòa Bình (TP.Biên Hòa) đã được xếp hạng Di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia năm 1991.
3. Mùa Xuân năm Mậu Dần (1698), đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong công cuộc phát triển đất nước. Đó là năm Chưởng cơ Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh vâng lệnh chúa Nguyễn Phúc Chu vào Nam kinh lược xứ Đàng Trong lấy đất Đồng Nai lập phủ Gia Định gồm huyện Phước Long dựng dinh Trấn Biên và huyện Tân Bình dựng dinh Phiên Trấn. Mỗi dinh đặt chức Lưu thủ, Cai bạ, Ký lục để quản trị; nha thuộc có 2 ty Xá, Lại để làm việc; quân binh thì có cơ, đội, thuyền, thủy bộ tinh binh và thuộc binh để hộ vệ.
Đình Tân Lân - nơi thờ Đức ông Trần Thượng Xuyên hàng năm đều diễn ra lễ hội Kỳ Yên
Việc làm của Nguyễn Hữu Cảnh có tác động lớn đến vùng đất mới. Về mặt pháp lý, với bộ máy hành chính cụ thể, người dân chịu sự cai quản của Nhà nước, sống theo trật tự xã hội và có điều kiện phát triển kinh tế.
Bên cạnh đó, Nguyễn Hữu Cảnh thực thi chính sách dân tộc độc đáo khai thác tiềm năng của cộng đồng người Hoa và ổn định về xã hội cho họ yên tâm cùng với lưu dân Việt phát triển vùng đất Đồng Nai bằng cách lập đơn vị hành chánh riêng. Cụ thể là lập xã Thanh Hà ở Trấn Biên (Biên Hòa), Minh Hương (Sài Gòn) ở Phiên Trấn.
Trên cơ sở khẳng định vùng lãnh thổ, chúa Nguyễn bắt đầu thực hiện những chính sách khẩn hoang và phát triển kinh tế trên đất Nam bộ nói chung và Đồng Nai nói riêng. Qua cuộc kinh lược của Nguyễn Hữu Cảnh vào năm 1698 đã biến vùng đất Đồng Nai - Gia Định thực sự thuộc chủ quyền và đặt dưới sự quản lý của chúa Nguyễn; giúp đẩy nhanh quá trình khai khẩn đất hoang và phát triển kinh tế ở vùng đất này. Những việc làm này đã đặt nền tảng xã hội cơ bản. Từ đây Đồng Nai - Gia Định trở thành lãnh thổ chính thức của nước Việt Nam.
Năm 1700, Nguyễn Hữu Cảnh mất, Trương Phúc Phan (tướng lĩnh tâm phúc, người đã kề vai sát cánh cùng Thống suất Nguyễn Hữu Cảnh) được chúa Nguyễn Phúc Chu giao giữ chức Trấn thủ dinh Trấn Biên. Dinh Trấn Biên và huyện Phước Long ở phía Đông sông Sài Gòn là một vùng rộng lớn bao gồm: Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, Bà Rịa - Vũng Tàu ngày nay.
Dinh Trấn Biên là cửa ngõ mở lối cho đoàn quân Nam tiến dọc theo dải ven biển nhanh chóng làm chủ toàn bộ đất Hà Tiên để tiến sâu vào trung tâm đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời vươn ra chiếm lĩnh các đảo, quần đảo phía Nam biển Đông và vịnh Thái Lan.
Làm Trấn thủ dinh Trấn Biên, Trương Phúc Phan tiếp tục sự nghiệp của Nguyễn Hữu Cảnh chiêu tập dân vào Nam khai hoang mở đất, tổ chức các đơn vị hành chính, xây dựng bộ máy, xác lập chủ quyền lãnh thổ vùng đất Nam bộ.
Cùng với việc xác lập chủ quyền, ngay từ những ngày đầu lập đất, chính quyền của chúa Nguyễn ở Trấn Biên đã tiến hành cuộc đấu tranh bảo vệ toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ mà tiêu biểu là chiến công năm Quý Mùi (1703) đánh đuổi quân Anh ra khỏi đảo Côn Lôn (Côn Đảo) dưới sự chỉ huy của Trương Phúc Phan. Sự kiện này đã thêm một dấu son trong trang sử bảo vệ chủ quyền biển đảo của nước ta...
Đài JTBC công bố sự trở lại của Don Spike trong một chương trình trò chuyện thời sự ngay sau khi anh thụ án ma túy khiến dư luận Hàn Quốc phản ứng mạnh mẽ.
Chia sẻ
U23 Việt Nam áp đảo U23 Philippines về tỷ lệ cầm bóng trong hiệp 1, thế nhưng lại gặp bế tắc trong khâu ghi bàn. Thậm chí, các học trò của HLV Kim Sang-sik còn bị ghi bàn trước và phải nhờ cú đá bồi cận thành của Nguyễn Đình Bắc mới có thể gỡ hoà 1-1.
Chia sẻ
Đầm hơn BMW, cảm giác lái phấn khích như Porsche 911 trong khi sạc tiện lợi đâu cũng có là những tiết lộ từ chính các chủ xe VF 8 về lý do “phải lòng” mẫu D-SUV của VinFast.
Chia sẻ
Sáng sớm 25/7, Ukraine bất ngờ mở cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) quy mô lớn nhất từ trước đến nay nhằm vào vùng Stavropol, miền nam nước Nga. Mục tiêu chính là nhà máy hóa chất Nevinnomyssk Azot – được cho là đầu mối sản xuất và cung cấp các chất nổ công nghiệp và quân sự cho Nga.
Chia sẻ
Theo Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP.Hải Phòng Lê Anh Quân, TP.Hải Phòng sẽ phê duyệt kế hoạch xử lý trụ sở dôi dư và ưu tiên chuyển các trụ sở dôi dư sang các mục đích y tế, giáo dục công cộng như ý kiến và nguyện vọng của cử tri.
Chia sẻ
Ngày 25/7, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp với các bộ ngành, kết nối trực tuyến với 15 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đóng góp ý kiến cho Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về một số cơ chế, chính sách đặc thù tháo gỡ khó khăn trong triển khai Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024.
Chia sẻ
Ngày 25/7, CATP Hải Phòng tổ chức Lễ thông báo Quyết định của Chủ tịch nước cho sĩ quan đi thực hiện nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc tại Phái bộ MINUSCA, Cộng hòa Trung Phi năm 2025.
Chia sẻ
Từ một tì thiếp trong cung điện Thái Tông... cuối cùng Võ Tắc Thiên đã thực hiện được nguyện vọng của mình, trở thành quốc mẫu vương triều Đại Đường.
Chia sẻ
Với sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của người dân, đến nay, xã Nậm Cuổi (Lai Châu) đã hoàn thành công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hơn 200 hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn.
Chia sẻ
Một số màn hình quẹt thẻ lên tàu “tạm ngưng dịch vụ”, thang cuốn không hoạt động, nhiều bộ phận mái che bong tróc khiến nhà ga Yên Nghĩa, Phùng Khoang, Văn Quán… mất điểm trong mắt hành khách.
Chia sẻ
Mặc dù còn gặp nhiều khó khăn, song với sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền và tinh thần đoàn kết, nỗ lực của người dân, xã Nậm Hàng (Lai Châu) đã từng bước ổn định và triển khai hiệu quả các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Chia sẻ
Gần một tuần trôi qua kể từ trận dông lốc mạnh quét diễn ra ở Hà Nội, hàng loạt cây xanh bị gãy đổ vẫn nằm la liệt ở công viên, vỉa hè, đường phố, gây cản trở giao thông và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sinh hoạt của người dân.
Chia sẻ
Rác khắp nơi, hồ ô nhiễm, cá dọn bể cũng chết, cảnh hoang vắng và nhếch nhác là hiện trạng của Công viên Võ Thị Sáu (trước là công viên Tuổi trẻ Thủ đô - đổi tên theo Nghị quyết về việc đặt tên, đổi tên, điều chỉnh độ dài một số đường, phố và công trình công cộng trên địa bàn thành phố Hà Nội năm 2025).
Chia sẻ
Địa chỉ siêu thị: Nằm tại tầng 1 của trung tâm thương mại Hinode Mall thuộc tòa The Wisteria - Km14-Km16, Quốc lộ 32, xã Kim Chung – Di Trạch, huyện Hoài Đức, Hà Nội.
Chia sẻ
Trước tình trạng lợn chết hàng loạt, ngành chức năng TP.Huế lấy mẫu xét nghiệm và ghi nhận ổ dịch tả lợn Châu Phi đầu tiên trên địa bàn trong năm 2025.
Chia sẻ
CLB Công an TP.HCM chiêu mộ “trò cưng” của HLV Park Hang-seo? Luke Shaw sẵn sàng đến Saudi Arabia để "cày tiền”; ĐT nữ Việt Nam thuộc nhóm hạt giống số 2 tại VCK giải bóng đá nữ châu Á 2026; Enrick sẵn sàng mạo hiểm suất dự World Cup 2026 vì Real Madrid; Barcelona mở tiệc chiêu đãi Marcus Rashford.
Chia sẻ
Với 71.500 giờ hoạt động của lò phản ứng hạt nhân ở Lâm Đồng đã góp phần phục vụ hoạt động nghiên cứu khoa học, sản xuất sản phẩm, dịch vụ và huấn luyện, đào tạo nguồn nhân lực.
Chia sẻ
Hàng Việt được xác định đầy tiềm năng và triển vọng trên Amazon. Nhiều doanh nghiệp học cách đưa hàng lên sàn này. Các chương trình hỗ trợ trong thời gian tới sẽ tiếp sức cho doanh nghiệp.
Chia sẻ
Thủ tướng lâm thời Thái Lan Phumtham Wechayachai hôm 25/7 đã lên tiếng cảnh báo rằng xung đột biên giới với Campuchia, khiến hơn 138.000 người dân phải sơ tán "có thể phát triển thành chiến tranh" nếu tiếp tục leo thang.
Chia sẻ
Mùa cá ngần sông Đà ở tỉnh Hòa Bình (cũ) chỉ kéo dài từ tháng 4 đến tháng 6 dương lịch hằng năm; với hương vị thơm ngon đặc trưng, dù là món chiên giòn hay canh chua thanh mát, cá ngần đều mang đến trải nghiệm ẩm thực tuyệt vời.
Chia sẻ
Đại diện Công ty May 10 cho biết, có hiện tượng nhiều fanpage và gian hàng online sử dụng chiêu xả hàng để dụ khách mua hàng hiệu giá rẻ, hàng giả, hàng kém chất lượng của thương hiệu May 10.
Chia sẻ
Món ăn không chỉ ngon ngọt, thanh mát mà còn bổ dưỡng, hợp ngày hè!
Chia sẻ
Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố đã hủy bỏ việc cắt giảm quyền hạn của Cục Chống tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) và Viện Kiểm sát Chống tham nhũng Chuyên biệt (SAP) sau các cuộc biểu tình phản đối dữ dội từ công chúng nhằm bảo vệ tính độc lập của các cơ quan này.
Chia sẻ
Báo Nông thôn Ngày nay/Điện tử Dân Việt vừa tổ chức tọa đàm trực tuyến với chủ đề: Trợ giúp pháp lý cho người nghèo, nhân tố trong giảm nghèo bền vững. Tại tọa đàm các luật sư nêu ra các giải pháp để công tác trợ giúp pháp lý đến gần hơn với người dân.
Chia sẻ
Tính đến hiện tại, 8 trường đại học thuộc ĐHQG-HCM đã công bố điểm sàn, bên cạnh đó thí sinh cũng cần chú ý bảng quy đổi điểm ĐGNL của ĐHQG-HCM.
Chia sẻ
Không đơn thuần là một loại nông sản, cây dứa tại Sơn La đang đóng vai trò trụ cột trong phát triển sinh kế bền vững, nhất là đối với đồng bào dân tộc thiểu số ở các vùng sâu, vùng xa của tỉnh Sơn La.
Chia sẻ
Khi cảnh sát kiểm tra hành chính khu nhà trọ ở Hà Nội, người đàn ông chống đối, không chấp hành rồi nổ súng.
Chia sẻ
Năm 1959, trong chuyến thăm Azerbaijan, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng mong Việt Nam có một “khu công nghiệp dầu khí mạnh như Bacu”. Hơn 6 thập niên trôi qua kể từ khoảnh khắc lịch sử ấy, ngọn lửa nhiệt huyết mà Người nhen lên vẫn cháy mãi, soi đường cho sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp năng lượng nước nhà hôm nay.
Chia sẻ
"Y Tu Mamá También" là cái tên dẫn đầu danh sách 50 tác phẩm gợi tình nhất do IndieWire bình chọn. Trong top 10 còn có tên 2 bộ phim tới từ châu Á.
Chia sẻ
Nhân kỷ niệm 78 năm ngày thương binh, liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2025), sáng 25/7, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân cùng đoàn công tác đến thăm hỏi, động viên và trao những phần quà ý nghĩa tới các gia đình chính sách, người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh Cà Mau.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
My My 
