Theo 2 nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới (WB) công bố hôm nay 22/5, để hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam cần tiếp tục đẩy mạnh và tăng cường chiều sâu cải cách thể chế, đồng thời thúc đẩy mô hình phát triển xanh hơn.

Bà Mariam J. Sherman, Giám đốc WB tại Việt Nam, Campuchia và Lào, công bố 2 báo cáo mới tại Hà Nội ngày 22/5/2025. Ảnh: WB

Nghiên cứu đầu tiên có tên “Việt Nam 2045 – Đột phá: Thể chế cho một Tương lai Thu nhập cao” (tên gốc tiếng Anh: Viet Nam 2045 – Breaking Through: Institutions for a High-Income Future); và nghiên cứu còn lại mang tên “Việt Nam 2045 – Tăng trưởng Xanh hơn: Con đường Hướng tới Tương lai Bền vững (Viet Nam 2045 – Growing Greener: Pathways to a Resilient and Sustainable Future).

Cả 2 báo cáo được thực hiện với sự hỗ trợ tài chính từ Chính phủ Úc thông qua Chương trình Đối tác Chiến lược Úc – WB Giai đoạn 2 (ABP2).

Báo cáo “Việt Nam 2045 – Đột phá: Thể chế cho một Tương lai Thu nhập cao” nhận định rằng để duy trì tốc độ tăng trưởng ở mức cao để đạt mục tiêu đề ra, Việt Nam cần củng cố hệ thống pháp luật và môi trường pháp lý, đồng thời nâng cao hiệu quả đầu tư công cả về quy mô và chất lượng. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, các quốc gia vượt qua bẫy thu nhập trung bình (Việt Nam hiện đang trong nhóm thu nhập trung bình) và vươn lên vị thế thu nhập cao đều nhờ liên tục cải thiện chất lượng thể chế.

Bà Mariam J. Sherman, Giám đốc WB tại Việt Nam, Campuchia và Lào, cho biết: "Quá trình hướng tới mục tiêu trở thành nước thu nhập cao vào năm 2045 đã cho thấy rõ vai trò quan trọng của thể chế trong việc đảm bảo tăng trưởng bền vững. Những nỗ lực cải cách gần đây thể hiện quyết tâm của Việt Nam. Nhưng để đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần thực hiện những cải cách quyết liệt hơn nữa, một cú hích thể chế mang tính đột phá, nhằm phát huy tối đa tiềm năng của khu vực tư nhân trong thúc đẩy tăng trưởng và tạo ra việc làm chất lượng cho người dân.”

WB công bố nghiên cứu này một thời gian rất ngắn sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68 về kinh tế tư nhân, đổi mới thu hút đầu tư FDI có chọn lọc giúp tăng liên kết chuỗi nội địa với doanh nghiệp FDI. Nghị quyết 68 đã thổi luồng gió mới vào khu vực kinh tế tư nhân.

WB nhấn mạnh trong báo cáo “Việt Nam 2045 – Đột phá: Thể chế cho một Tương lai Thu nhập cao”, một số cải cách sẽ có ý nghĩa quyết định đối với giai đoạn phát triển tiếp theo của Việt Nam. Đầu tư công cần được quản lý hiệu quả hơn, từ khâu lựa chọn dự án, triển khai đến giám sát thực hiện.

Bên cạnh đó, việc hoàn thiện khung pháp lý và các quy định pháp luật sẽ giúp môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định và dễ dự đoán hơn.

Ngoài ra, việc quản lý tại địa phương cần nâng cao thông qua việc trao quyền tự chủ, tăng trách nhiệm giải trình và phối hợp tốt hơn giữa các tỉnh, thành phố.

Để trở thành một nước thu nhập cao từ nhóm thu nhập trung bình, Việt Nam cũng cần xây dựng một bộ máy công vụ hiệu quả và có trách nhiệm giải trình, với quy mô hợp lý, chế độ đãi ngộ tốt hơn, và được hậu thuẫn bởi các thể chế bảo đảm quy trình tố tụng hợp pháp, tính minh bạch và cơ chế giám sát độc lập, theo WB

Trong báo cáo thứ 2 có tiêu đề “Việt Nam 2045 – Tăng trưởng Xanh hơn: Con đường Hướng tới Tương lai Bền vững, WB nhấn mạnh rằng đầu tư vào thích ứng khí hậu sẽ giúp giảm thiểu tác động của các cú sốc khí hậu đối với khu vực nông nghiệp, doanh nghiệp và các cơ sở sản xuất tại Việt Nam...

Bà Sherman nhấn mạnh: "Ngay từ bây giờ, chúng ta đã có thể thực hiện nhiều biện pháp để bảo vệ đất đai, cộng đồng và cơ sở hạ tầng trước những cú sốc do biến đổi khí hậu gây ra. Điều quan trọng là xây dựng các cơ chế và chính sách phù hợp để khuyến khích doanh nghiệp và người dân chủ động thích ứng, đồng thời lồng ghép quản lý rủi ro khí hậu vào mọi lĩnh vực kinh tế”.

Trong báo cáo thứ 2, WB ước tính các khoản đầu tư thích ứng này có thể giảm thiểu đáng kể thiệt hại, giảm mức tổn thất GDP Việt Nam do khí hậu từ mức dự kiến 12,5% xuống còn 6,7% vào năm 2050.

WB cũng nêu ra những cơ hội để Việt Nam giảm phát thải carbon trong nền kinh tế hướng tới mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050 mà Chính phủ đã đề ra.

Nhấn mạnh vai trò trung tâm của khu vực tư nhân, WB cũng đề xuất các bước thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng, tận dụng các công nghệ năng lượng tái tạo có chi phí ngày càng hợp lý để nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng trong công nghiệp.

Theo khuyến nghị của WB, nếu được quản lý hiệu quả, quá trình chuyển đổi này sẽ mở ra những động lực mới cho đổi mới sáng tạo, tăng trưởng kinh tế và tạo thêm việc làm.

WB cũng khuyến nghị Việt Nam cần phát huy tiềm năng của kinh tế biển để thúc đẩy một tương lai xanh hơn, ít bị tác động hơn từ biến đổi khí hậu.

Hiện nay, khoảng 30% dân số Việt Nam sống dọc theo bờ biển dài 3.260 km, và gần một nửa trong số 100 triệu người dân phụ thuộc trực tiếp vào các hệ sinh thái biển phong phú để mưu sinh. WB giải thích rằng kinh tế biển lại là lĩnh vực chịu nhiều rủi ro do biến đổi khí hậu, nên việc thích ứng là rất cấp thiết và mang lại nhiều lợi ích.

Khu vực kinh tế biển cũng có tiềm năng lớn góp phần giảm phát thải khí nhà kính. Việc mở rộng năng lượng tái tạo, nhất là điện gió ngoài khơi, mà WB ước tính có thể đạt tới 475 gigawatt, cùng năng lượng sóng là cơ hội lớn để Việt Nam giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch (phát thải nhiều carbon).

Bên cạnh đó, phục hồi rừng ngập mặn, bảo vệ thảm cỏ biển và rạn san hô cũng rất quan trọng vì các hệ sinh thái này không chỉ giúp tăng khả năng chống chịu của các vùng ven biển mà còn đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải nhờ chức năng là bể chứa carbon tự nhiên.

×