Bình luận
0
Từng đến khảo sát và nghiên cứu hàng trăm di tích lịch sử, văn hóa ở tất cả các làng, xã tại tỉnh Bình Thuận. Thường thì mỗi di tích đều có những đặc điểm về kiến trúc, lịch sử, văn hóa và những truyền thuyết khác biệt; đa phần trong số đó là ghi lại quá trình di dân, nguồn gốc dân cư, lập ấp, lập làng quy mô và phát triển qua từng thời kỳ.
Nhiều di tích còn giữ nguyên vẹn thần phả của làng, được các thế hệ trước giữ gìn và truyền lại; đó là truyền thuyết dân gian về các vị thần và Thành hoàng làng được thờ ở đình làng, lăng, miếu, các vị anh hùng có công với đất nước hay sự tích hòa thượng khai lập những ngôi chùa cổ.
Trong đó nhiều sự tích kể về vua Gia Long, khi còn là Nguyễn Ánh trong những năm cuối thế kỷ 18. Sau những lần bị quân Tây Sơn truy đuổi phải lẫn trốn vào những đình, chùa trong đất liền hoặc bôn tẩu bằng đường biển ra đảo Phú Quý.
Gia Long (1762 – 1820) là vị Hoàng đế đã thành lập nhà Nguyễn, vương triều phong kiến cuối cùng trong lịch sử Việt Nam. Ông tên thật là Nguyễn Phúc Ánh (thường được gọi tắt là Nguyễn Ánh), trị vì từ năm 1802 đến khi qua đời năm 1820.
Nguyễn Ánh có bị quân Tây Sơn truy kích ra đến Phú Quý hay không, và ra thời gian nào cũng như việc ngài có ghé đến một số đình, chùa, lăng vạn ở Bình Thuận, lâu nay là vấn đề thu hút sự quan tâm tìm hiểu của các nhà nghiên cứu. Tuy nhiên, trong nhiều di tích thì tài liệu xưa ghi chép về nội dung trên khá nhiều, kể cả trong sử sách của triều Nguyễn.
Người dân ở những di tích trên thì rất tự hào về điều đó ở làng quê mình. Ở Bình Thuận chúng tôi ghi nhận nội dung trên qua một số thần phả của các di tích sau:
Tại vạn Thạch Long, sách Đại Nam nhất thống chí có ghi nhận: “Miếu Nam Hải ở phía Tây núi Vị Nê, thôn Thạch Long, thờ thần Nam Hải (Long Vương). Năm Ất Mão đầu đời Trung Hưng, Thế Tổ đến chơi đền, tặng một đôi tán. Trước đền là động cát, trước kia có đài phong hỏa, nay bỏ”. Năm Ất Mão tức năm 1795, lúc Nguyễn Ánh tức vua Thế Tổ còn chưa lên ngôi. Như vậy, cư dân định cư ở Mũi Né tính đến nay khoảng hơn 200 năm và ngôi vạn Thạch Long cũng có niên đại xấp xỉ như thế tức vào khoảng nửa cuối thế kỷ 18. Nghiên cứu tài liệu lưu trữ ở đây cho biết, nguồn gốc dân cư đa phần ở Quảng Bình và Quảng Nam.
Cụ thể là gốc gác ở làng biển Lý Hòa (ngày nay vẫn giữ địa danh Lý Hòa ở về phía nam dưới chân đèo Lý Hòa), thuộc tổng Hà Bạc, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình vốn là nguyên quán của lớp người đến lập nghiệp nơi đây và miếu Nam Hải lúc đó ở thôn Thạch Long, thuộc tổng Thắng An, phủ Hàm Thuận, tỉnh Bình Thuận.
Tại chùa Bửu Sơn: Sách Đại Nam nhất thống chí viết về chùa Bửu Sơn: “Chùa ở trên đỉnh núi, phía sau có 2 ngôi tháp, nên tục danh là chùa Tháp. Thuở đầu Nguyễn Trung Hưng, vua Cao Hoàng (Triều Nguyễn) đến viếng, mới đặt cho tên là Bửu Sơn tự, ban cấp tiền và làm tấm biển. Nay trong chùa có biển khắc chữ “Ngự tứ Bửu Sơn tự” (vua đã đến ban cho tên chùa Bửu Sơn).
Tại đình làng Bình An: Tài liệu khảo sát nghiên cứu qua các nguồn bằng chữ Hán Nôm còn lưu giữ ở đây cho biết: Đình Bình An được vua Gia Long ban tặng 2 chiếc đại hồng chung vào năm Giáp Tý (1804) – năm Gia Long thứ 3.
Một chiếc để tại đình và một chiếc đặt ở Cổ Thạch Tự (chùa Hang). Chuông đúc bằng gang pha đồng, tiếng kêu thanh thót, vang dài và ngân xa. Trọng lượng mỗi chiếc trên 100 kg, được đúc với hình dáng và trang trí nhiều hình tượng trang trọng. Trong những năm kháng chiến chống Pháp, giặc đã đột nhập vào chùa Cổ Thạch nhiều lần chúng đập vỡ chuông (nhà chùa đã ủng hộ cho Việt Minh dùng đúc vũ khí), sau đó chúng cho rằng đình làng đã dùng chuông để báo động cho Việt Minh, nên chúng cướp luôn chiếc đại hồng chung còn lại của đình.
Tại chùa Linh Quang: Thần phả ghi “Chùa được tạo dựng vào năm 1747 (đời Cảnh Hưng năm thứ 8). Trải qua những thăng trầm của lịch sử, chùa Linh Quang gắn liền với sự suy thịnh của xã hội đương thời. Nhiều sự kiện và nhân vật lịch sử liên quan đến chùa mãi mãi được khắc ghi.
Đặc biệt là vua Gia Long, khi còn là Nguyễn Ánh bị quân Tây Sơn truy đuổi đã bôn tẩu ra Phú Quý và dừng chân lưu gót tại chùa”.
Tư liệu cho biết, khi bị quân Tây Sơn truy kích, Nguyễn Ánh từ Gia Định phải chạy ra đảo Cổ Long (tên gọi đảo Phú Quý lúc đó). Trong thời gian ẩn náu trên đảo, Nguyễn Ánh đã từng đến chùa Linh Quang khấn niệm và cầu mong đức Phật bảo bọc, chở che cho vận mệnh của mình lúc nguy cấp vì việc nước.
Để tưởng nhớ những ngày vua bôn ba ra hải đảo, đồng thời lưu lại kỷ niệm vua đến thăm chùa, các nhà sư ở chùa Linh Quang đã tạo tác bài thơ ngay trước sân thượng của chùa với nội dung:
“Gia Long bôn tẩu thời quốc nạn
Cập đảo mai danh đáo Linh Quang
Ngắm nhìn đoài, chấn phùng thánh địa
Đặt hướng Tây canh dựng Đại môn”.
Không biết vua Gia Long trú ngụ trên đảo Phú Quý được bao lâu, nhưng đề phòng bất trắc xảy ra, nhà vua thường ở đảo Hòn Tranh phía nam Phú Quý để trú ẩn.
Ngày nay, bên đảo Hòn Tranh còn lưu lại một số di tích liên quan đến Nguyễn Ánh và tùy tướng của ông, trong đó có một giếng nước ngọt quanh năm mà người dân trên đảo quen gọi là giếng Gia Long. Giếng sâu 7m, được xây bằng đá san hô, thành giếng cao 80cm, đường kính 1,2m.
Sau sự kiện này, đến năm Nhâm Tý (1792), quân Tây Sơn tới đảo và thu nạp dân để lập đội thủy binh vì họ có kinh nghiệm và tính can trường trên biển. Phú Quý lúc này có tên gọi là xứ Cù Lao Khoai, thuộc huyện An Phước, phủ Bình Thuận.
Khảo sát, nghiên cứu về sắc phong do các đời vua triều Nguyễn ban tặng cho các vị thần và ra lệnh cho các làng, xã ở tỉnh Bình Thuận thờ phụng, cho biết số lượng đã lên đến con số trên 400 điệu sắc. Riêng đảo Phú Quý có đến trên 100 điệu sắc phong.
Nếu so số dân và diện tích với những nơi khác trong đất liền thì quả là mật độ dày đặc. Vì sao có sự việc đó, trong lúc giao thông với Phú Quý thế kỷ 18, 19 vô cùng cách trở, đi lại khó khăn ở thời điểm bấy giờ lại được các đời vua Triều Nguyễn quan tâm như vậy.
Chắc chắn là vì Phú Quý được coi là đảo tiền tiêu quan trọng lúc bấy giờ của triều Nguyễn và mặt khác vì có thời gian vua Gia Long được người dân che chở, bảo bọc và các vị thần bảo trợ cho tai qua, nạn khỏi trong thời gian lánh nạn trên đảo.
TP Hải Phòng đã thống nhất tên gọi tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư tại xã, phường, đặc khu trên địa bàn thành phố là thôn hoặc tổ dân phố.
Nguyễn Xuân Son đang điều trị chấn thương tại Brazil với sự hỗ trợ chuyên môn từ CLB cũ Vitoria. Dù chưa thể ấn định ngày tái xuất, các chuyên gia lạc quan về tiến trình hồi phục.
Chia sẻ
Bảo hiểm Bảo Việt khẳng định năng lực quản trị theo chuẩn quốc tế với xếp hạng tín nhiệm đánh giá năng lực tài chính ở mức B++ (Tốt) từ AM Best, và xếp hạng ở mức cao nhất aaa.VN (Xuất sắc) theo Thang điểm quốc gia Việt Nam. Kết quả này là minh chứng cho nền tảng tài chính vững mạnh và chiến lược phát triển bền vững mà doanh nghiệp kiên định theo đuổi trong 60 năm qua.
Chia sẻ
Quảng Ninh thí điểm 5 khu đất làm nhà ở thương mại theo hướng linh hoạt, không thu hồi đất mà cho phép doanh nghiệp thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất.
Chia sẻ
Giảm 5cm vòng eo chỉ với 339 nghìn đồng/buổi, không cần tập luyện hay ăn kiêng – đó là lời quảng cáo “có cánh” từ các cơ sở thẩm mỹ Aurora. Thứ công nghệ “độc lạ” mang tên sóng cao tần được giới thiệu có thể đào thải mỡ qua mồ hôi và đại tiện. Vậy sự thật phía sau công nghệ này là gì?
Chia sẻ
Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Gia Lai cho hay, kết quả xét nghiệm mẫu bệnh của 54 con lợn không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc, kiểm dịch đang vận chuyển vào phía Nam dương tính với dịch tả lợn châu Phi.
Chia sẻ
Cung nhà giá rẻ ngày càng co hẹp trong khi nhu cầu mua vẫn rất lớn, đẩy mặt bằng giá lên cao. Techcombank tiếp tục rót vốn mạnh vào bất động sản, dẫn đầu hệ thống về dư nợ ngành này.
Chia sẻ
Yến Vy tại Mỹ bận rộn với 40 giờ làm việc tại casino mỗi tuần, gác lại chuyện tình cảm để tập trung vào sự nghiệp và cuộc sống.
Chia sẻ
Trên mạng xã hội đang lan truyền bài viết “Sốt cao là một trong những vũ khí rất mạnh để trị ung thư” gây xôn xao kèm theo các lý lẽ mà chuyên gia cho rằng đây là những diễn giải sai khoa học, tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe cộng đồng.
Chia sẻ
Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Hà Nội đề nghị các đơn vị không giới thiệu, tiếp tay hoặc cấu kết với dịch vụ trung gian gây khó dễ người dân, doanh nghiệp khi giải quyết thủ tục hành chính.
Chia sẻ
Hơn 20 năm sống ở xứ người, hai từ “Việt Nam” trong tôi là tiếng gọi thân thương về nơi mình được sinh ra, là niềm tự hào khi giới thiệu tinh hoa của đất nước với bạn bè thế giới, là ký ức được dệt thành từ tình yêu và nỗi nhớ, là dòng sông Lam chảy mãi đến vô cùng…
Chia sẻ
Anh Võ Xuân Đặng(SN 1990) ở xã Sơn Mỹ, tỉnh Lâm Đồng mới (trước là một phần của huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận cũ) nghiên cứu, biến xơ mướp khô bị người ta bỏ đi, làm thành đồ gia dụng tiện lợi, xuất khẩu sang Mỹ, châu Âu... Mô hình hay này đang tạo công ăn việc làm cho hàng chục người dân địa phương có thu nhập ổn định hàng tháng.
Chia sẻ
Theo Kế hoạch triển khai thi hành Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 72/2025, Bộ Nội vụ là cơ quan thường trực giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giải quyết vướng mắc khi tổ chức chính quyền 2 cấp.
Chia sẻ
Trước thông tin lan truyền trên mạng “chữa đột quỵ bằng cách chích máu ở đầu ngón tay và dái tai” chỉ với một cây kim, bác sĩ đã lên tiếng cảnh báo nguy hiểm.
Chia sẻ
Bắt giữ nghi phạm sát hại cô gái trẻ trong đêm; điều tra vụ cháy khiến đôi nam, nữ thương vong; lời khai của nhóm đối tượng chặn đường cướp tài sản, hãm hại 2 cô gái trẻ... là những tin nóng 24 giờ qua.
Chia sẻ
Những chuyến đi viện dài ngày cùng con gái khiến vợ chồng anh Phín gần như kiệt quệ. Gánh nặng kinh tế ngày một đè nặng khiến anh Phín ôm mặt bất lực.
Chia sẻ
Trước diễn biến phức tạp của bệnh dịch tả lợn châu Phi trên một số địa bàn trong cả nước, ngày 22/ 7/ 2025, UBND thành phố Hải Phòng đã ban hành Công điện khẩn số 04/CĐ-UBND về việc tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống, bệnh dịch tả lợn châu Phi nhằm hạn chế tối đa thiệt hại cho người chăn nuôi và bảo vệ an toàn đàn vật nuôi.
Chia sẻ
Trước hiệu quả đem lại từ trồng thử nghiệm những mùa trước, vụ hè thu năm 2025, bà con nông dân xã Đức Minh, tỉnh Hà Tĩnh (trước đây là xã Tùng Châu, huyện Đức Thọ cũ) tiếp tục mở rộng diện tích trồng lạc trái vụ nhằm nâng cao thu nhập.
Chia sẻ
Có lẽ trong số các tên phường của tỉnh Đồng Nai mới thuộc tỉnh Bình Phước (cũ), tên phường Phước Long, Lộc Ninh, An Lộc, Bình Long… được biết đến nhiều trong lịch sử hiện đại vì là nơi diễn ra các trận đánh ác liệt trong kháng chiến chống Mỹ.
Chia sẻ
Ở mạn đồng rừng xã Thanh Kỳ, tỉnh Thanh Hóa (trước sáp nhập nhà một phần diện tích của huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa), trong cộng đồng dân tộc Thái ngày nay vẫn còn có một số người gắn với nghiệp đi rừng săn ong vò vẽ và các sản vật khác từ rừng.
Chia sẻ
Văn khấn mùng 1 tháng 6 nhuận Âm lịch 2025 chính xác nhất, giúp gia chủ cầu bình an, may mắn, khỏe mạnh, làm ăn phát tài phát lộc.
Chia sẻ
Trên những đỉnh núi quanh năm sương mù bao phủ ở tỉnh Tuyên Quang mới (sau sáp nhập tỉnh Hà Giang), có một loài cây cổ thụ, thân đầy rêu phong, lá đón gió trời, ướp đẫm sương đêm, phủ trắng như đọng tuyết, mang lại cho đời những vị ngọt thơm, theo chân người Dao xuống núi, “du hành” đến tận trời Âu. Đó là câu chuyện của bạt ngàn chè Shan tuyết cổ thụ trên dãy Tây Côn Lĩnh hùng vĩ.
Chia sẻ
Cuộc sống vợ chồng son của tôi diễn ra 1 cách tẻ nhạt, như những người lạ ở ghép chung nhà.
Chia sẻ
Đoàn đại biểu của TP.HCM do Trung tướng Mai Hoàng, Giám đốc Công an TP.HCM làm trưởng đoàn đã đến thăm hỏi, tặng quà các gia đình chính sách tiêu biểu, nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2025).
Chia sẻ
Không quân Hoàng gia Thái Lan (RTAF) xác nhận đã triển khai 4 máy bay chiến đấu F-16 để tiến hành một cuộc không kích khác vào một mục tiêu quân sự ở Campuchia. Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Campuchia đưa ra cảnh báo không chia sẻ hình ảnh hoặc video về các hoạt động chuyển quân hoặc cho thấy các vị trí quân sự cũng như vũ khí giữa bối cảnh xung đột biên giới với Thái Lan.
Chia sẻ
Phụ nữ sinh vào 3 tháng Âm lịch dưới đây thường mang số mệnh vượng phu ích tử, mang lại may mắn cho chồng, nuôi dạy con cái thành đạt.
Chia sẻ
Màn bắn pháo hoa sẽ diễn ra vào 22 giờ 00 đến 22 giờ 8 phút ngày 10/8/2025, với quy mô gồm 300 quả pháo hoa tầm cao và 60 giàn pháo hoa tầm thấp, kéo dài 8 phút tại khu vực đường đua F1, phường Từ Liêm.
Chia sẻ
Vân Trung Hạc biệt hiệu Cùng Hung Cực Ác, là hiện thân của dục vọng và sự tàn bạo. Hắn là một kẻ háo sắc, không từ bất cứ thủ đoạn nào để đạt được mục đích của mình. Số phận của hắn kết thúc dưới Lục Mạch Thần Kiếm của Đoàn Dự khi đang có ý định làm hại Vương Ngữ Yên.
Chia sẻ
Ukraine có thể sớm nhận được vũ khí có khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, bao gồm cả Moscow. Hai nhà cung cấp tiềm năng đang được xem xét: Đức và Mỹ.
Chia sẻ
Fanpage chính thức của CLB Bình Định vừa phát đi thông báo chia tay 4 ngôi sao dày dạn kinh nghiệm, gồm Mạc Hồng Quân, Vũ Minh Tuấn, Dương Văn Khoa và Trần Trung Hiếu. Thực tế, cả 4 đã rời sân Quy Nhơn từ cách đây ít ngày.
Chia sẻ
VFF “ra tay”, tiền vệ Việt kiều Julien Nguyễn khoác áo ĐT Việt Nam?; CĐV M.U tức giận vì Garnacho; Leanna Paul xác nhận chia tay Delap; Chelsea tiến gần chữ ký của Xavi Simons; Real sẵn sàng chi 100 triệu bảng mua Rodri.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Nguyễn Xuân Lý 
