Đây là nhận định chung được các chuyên gia kinh tế và thương mại chia sẻ tại Diễn đàn CEO 2025 hôm nay 21/5 tại TP.HCM. Diễn đàn do báo Sài Gòn Giải Phóng phối hợp cùng Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM và Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA) tổ chức.

Tại diễn đàn với chủ đề “Giải pháp mở rộng thị phần cho doanh nghiệp trong bối cảnh chiến tranh thương mại”, ông Phạm Bình An, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM, nhấn mạnh tầm quan trọng của chính sách hiện nay, nhất là “bộ tứ trụ cột” chính sách mới.

Đó là Nghị quyết 57 (đẩy mạnh chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo); Nghị quyết 59 (nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế); Nghị quyết 66 (cải cách thể chế pháp lý để bắt kịp xu thế mới) và Nghị quyết 68 về kinh tế tư nhân, đổi mới thu hút FDI có chọn lọc giúp tăng liên kết chuỗi nội địa với doanh nghiệp FDI.

Về Nghị quyết 68, ông Lư Nguyễn Xuân Vũ, Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn Xuân Nguyên tại TP.HCM (chuyên cung cấp mật ong, sữa ong chúa, bột nghệ…), cho biết nghị quyết đã thổi luồng sinh khí mới vào khối kinh tế tư nhân, gồm công ty Xuân Nguyên. Những quan điểm và định hướng đột phá của nghị quyết giúp cộng đồng doanh nghiệp tư nhân phát huy vai trò năng động của khối này để tăng cường đầu tư, đẩy mạnh sản xuất kinh doanh.

Doanh nghiệp phải chú ý thị trường nội địa, đa dạng hóa xuất khẩu

Về thị trường, ông Vũ khuyến nghị doanh nghiệp trong nước cần chuyển hướng sang khai thác thị trường nội địa với các sản phẩm phù hợp, cạnh tranh và thay thế nhập khẩu.

Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM chỉ ra thực trạng: Việt Nam xuất siêu sang Mỹ nhưng nhập siêu từ Trung Quốc. Trong 4 tháng đầu năm 2025, Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam (kim ngạch xuất khẩu 43,4 tỷ USD) nhưng Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam với 53,2 tỷ USD.

Chênh lệch cán cân thương mại lớn với Mỹ dễ gây áp lực chính trị và thương mại lên Việt Nam, ông An cho biết. Vì thế, doanh nghiệp trong nước phải đa dạng hóa thị trường xuất khẩu trong bối cảnh Việt Nam đã tham gia 17 FTA (hiệp định thương mại tự do) quốc tế, trong đó 15 FTA đang hoạt động.

Bối cảnh này mở ra cửa ngõ đến hơn 50 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Nhưng để tận dụng được các lợi thế này, doanh nghiệp cần chiến lược bài bản hơn về logistics, thương hiệu, chỉ dẫn địa lý, và chuyển đổi số. Trong đó, cần đẩy mạnh khai thác thị trường ngách tại Đông Nam Á, châu Phi và Trung Đông.

Ông Bùi Tá Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Công Thương TP.HCM, cũng khuyến nghị doanh nghiệp trong nước tìm cách phát huy các FTA. “Chúng ta thực sự chưa tận dụng hết các lợi thế này”, ông Vũ nhấn mạnh, đồng thời cho biết ông mong cộng đồng doanh nghiệp trong nước tiếp tục phát huy các lợi thế từ các hiệp định này và tham mưu trở lại cho Nhà nước để có thể có chính sách tốt hơn.

Ngoài ra, Giám đốc Sở Công Thương TP.HCM khẳng định thị trường trong nước với 100 triệu người tiêu dùng có vai trò rất quan trọng. Tại TP.HCM trong những năm qua, doanh nghiệp thành phố đã thực hiện chiến lược này khá bài bản với nhiều sản phẩm cung ứng ra thị trường, chiếm tỷ trọng nhất định trên thị trường nội địa.

Ông Vũ cũng khẳng định quá trình sáp nhập TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu (đã khởi động) chắc chắn tạo thêm cơ hội cho doanh nghiệp TP.HCM nhờ không gian phát triển mở rộng hơn cho doanh nghiệp. Ông Vũ cho biết TP.HCM mới sẽ tiếp tục phát huy vai trò là trung tâm phát triển trong nhiều lĩnh vực; Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu sáp nhập, hợp nhất với TP.HCM sẽ giúp tạo thêm sức mạnh mới trong công nghệ, phát triển công nghiệp và nông nghiệp, cảng biển, logistics, du lịch…

TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách của Thủ tướng Chính phủ, nhấn mạnh sáp nhập TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu cần chú trọng thúc đẩy ngành logistics bởi vì lĩnh vực này tuy phát triển mạnh gần đây nhưng chi phí logistics nói chung của cả Việt Nam vẫn còn cao so với khu vực và quốc tế, dẫn tới sức cạnh tranh của ngành vẫn chưa cao.

Doanh nghiệp phải tăng cường khả năng cạnh tranh

Tăng cường sức cạnh tranh của bản thân từng doanh nghiệp cũng là một giải pháp được nêu ra tại diễn đàn vì sẽ giúp doanh nghiệp tồn tại tốt hơn trong cơn bão thuế quan Mỹ và căng thẳng thương mại trên thế giới. Trong đó, các biện pháp cụ thể để tăng sức cạnh tranh doanh nghiệp gồm đầu tư vào cải tiến công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, và xây dựng chuỗi giá trị bền vững và tối ưu chi phí vận hành.

TS Cấn Văn Lực nhấn mạnh: “Doanh nghiệp phải tự lực trong hoạt động để tồn tại và phát triển. Nhà nước chỉ tạo ra môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động. Sẽ không thể bứt phá nếu bản thân doanh nghiệp không tự nâng cao sức cạnh tranh”.

Tăng cường hợp tác liên kết ngành cũng là biện pháp cho doanh nghiệp trong tình hình hiện nay. Thay vì đơn lẻ chống đỡ trên thị trường, các doanh nghiệp cần chủ động liên kết với nhau để chia sẻ nguồn lực, hỗ trợ logistics, tài chính và tìm kiếm thêm các đối tác quốc tế, theo các chuyên gia.

Đại diện các doanh nghiệp lại nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thành lập các liên minh ngành nghề, như “Liên minh xuất khẩu trực tuyến Việt Nam”, nhằm kết nối các đơn vị từ sản xuất, logistics, thanh toán đến tiếp thị quốc tế, để tối ưu hóa toàn bộ chuỗi giá trị trong bối cảnh thương mại điện tử xuyên biên giới đang phát triển mạnh.

Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch HUBA, chia sẻ: “Thị trường hiện tại không có chỗ dành cho trì trệ hay bảo thủ. Muốn tồn tại và vươn ra thế giới, doanh nghiệp Việt Nam cần thay đổi tư duy, làm chủ công nghệ, tăng tính minh bạch và liên kết cùng nhau để phát triển bền vững”.

Theo chia sẻ của ông Hòa, trong bối cảnh hiện nay, sức đề kháng của doanh nghiệp đang bị bào mòn. Làn sóng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường đang tăng dần qua 3 năm 2022-2024 và trong 4 tháng đầu năm 2025 đã gần bằng một nửa năm 2024. Đây không chỉ là một hiện tượng ngắn hạn, mà liên tục. “Tất nhiên quá trình kinh doanh có sàng lọc thị trường, nhưng số lượng rút lui hàng trăm ngàn và liên tục thể hiện sức sống, sức chống chịu với thị trường”, ông Hòa nhận định.

Thời gian sắp tới sẽ tiếp tục khó khăn cho doanh nghiệp bởi vì nhiều nhóm hàng xuất khẩu mang tính chiến lược và nhiều mặt hàng có nguy cơ không có đơn hàng trong tháng 7, trong khi người tiêu dùng vẫn thắt chặt chi tiêu, ông Hòa nhận định.

×