Theo đại biểu Nguyễn Quang Huân (Đoàn Bình Dương) đứng ở góc nhìn của doanh nghiệp và người dân, việc giảm thuế VAT rất tốt, nhưng đứng ở góc nhìn quản lý Nhà nước, việc giảm thuế VAT có thể khiến ngân sách Nhà nước giảm thu tới hơn 40.000 tỷ đồng. Trong khi số tiền này có thể chi tiêu cho đầu tư phát triển hoặc giúp đỡ người nghèo hoặc đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu vùng xa.

Việc đánh giá khách quan sẽ giúp đại biểu Quốc hội có cái nhìn toàn cảnh về lợi ích và hạn chế của việc giảm thuế, từ đó đưa ra quyết định phù hợp, tạo sự yên tâm cho cả doanh nghiệp được giảm và không được giảm thuế.

Lo "nợ dây chuyền" thuế VAT

Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Quang Huân đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính xem xét tình trạng một số cơ quan Nhà nước, một số địa phương sử dụng vốn ngân sách nhưng nợ thuế VAT của doanh nghiệp. Doanh nghiệp nhiều năm không đòi được VAT, phải nợ lại cơ quan quản lý thuế đóng trên địa bàn đó.

“Các cơ quan thuế của tỉnh nọ nợ tỉnh kia, doanh nghiệp đứng giữa. Tình trạng này càng phức tạp khi sáp nhập tỉnh thành, các cơ quan cũ không còn, doanh nghiệp đứng trước nguy cơ không đòi được khoản thuế đó”, ông Huân nêu thực trạng.

Theo ông, nguyên nhân không phải do tắc trách của doanh nghiệp mà do khi xây dựng danh mục dự án, bố trí vốn, các cơ quan không bố trí vốn từ thuế VAT, họ chỉ nghĩ tổng mức đầu tư nên không đưa thuế VAT vào bố trí vốn, khi thực hiện dự án sử dụng vốn nhà nước, cơ quan Nhà nước nợ tiền thuế doanh nghiệp, doanh nghiệp lại nợ thuế VAT cho cơ quan Nhà nước khác.

“Năm nào cũng có câu chuyện, số tiền không quá lớn nhưng địa phương không bố trí vốn, các ban quản lý vốn cũng không bố trí được tiền cho doanh nghiệp, khiến khoản nợ kéo dài đến 7-8 năm rồi”, ông Huân nói.

Đại biểu đề nghị nhân dịp Quốc hội xem xét giảm thuế VAT để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, cơ quan soạn thảo nghiên cứu giải pháp đưa vào nghị quyết nhằm giải quyết dứt điểm tình trạng doanh nghiệp phải đi đòi nợ thuế ở các địa phương.

Tương tự, đại biểu Nguyễn Văn Thân (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình) góp ý về thời gian giảm thuế VAT và trách nhiệm của cơ quan thu/hoàn thuế giá trị gia tăng.

Ông Thân cho biết, theo tổng hợp ý kiến, hiện có ba ý kiến khác nhau về thời gian giảm thuế VAT. Thứ nhất là giảm đến hết năm 2025, tức 6 tháng. Thứ hai là giảm đến 31/12/2026 (tức 1,5 năm). Ý kiến thứ ba là giảm 2 năm.

Thu dễ, hoàn khó: Đại biểu "truy" trách nhiệm cơ quan thuế

Nêu ý kiến cá nhân, ông Thân đồng tình giảm hết đến 31/12/2026. Lý do là nếu giảm thuế VAT đến 31/12/2026, doanh nghiệp, đặc biệt doanh nghiệp nhỏ và vừa, sẽ có định hướng chiến lược và quyết sách trên cơ sở thuế này, như vậy có tác dụng tốt hơn.

Đại biểu cũng tha thiết đề nghị Quốc hội bổ sung vào nghị quyết về trách nhiệm của cơ quan thu thuế giá trị gia tăng và cơ quan hoàn thuế giá trị gia tăng. 

“Hiện nay, vấn đề này đang rất bức xúc trong trong doanh nghiệp. Bởi vì lúc thu thì rất dễ, nhưng lúc hoàn thuế thì rất khó”, ông Thân nói. 

Theo đại biểu đoàn Thái Bình, cần phải sòng phẳng về trách nhiệm trong pháp luật. Khi doanh nghiệp chậm nộp thuế VAT thì bị phạt. Vậy cơ quan chức năng Nhà nước, nếu muộn trả hoàn thuế thì cũng phải chịu trách nhiệm tương tự.

Cùng đó, đại biểu Trần Thị Khánh Thu (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình) nhấn mạnh: Trong bối cảnh nền kinh tế trong nước đang phải đối diện với nhiều khó khăn, thách thức; kinh tế thế giới có nhiều biến động không thể lường trước, các nguyên tắc chung trong quan hệ kinh tế, thương mại quốc tế bị thay đổi làm ảnh hưởng đến khả năng bảo đảm các mục tiêu xuất khẩu, chính sách giảm thuế GTGT 2% được coi là 1 trong số những chính sách tài khóa có hiệu lực ngay trong việc kích thích tăng tiêu dùng.

Do đó, việc tiếp tục ban hành chính sách này để thúc đẩy tăng trưởng là cần thiết, như liều thuốc kích thích hoạt động sản xuất, kinh doanh, là sự động viên của Đảng và Nhà nước với người dân và doanh nghiệp khi bắt tay vào thực hiện Kế hoạch Phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn tới và hoàn thành Chiến lược Phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030.

Đại biểu cho biết, theo tính toán của Bộ Tài chính, riêng việc giảm thuế GTGT lần này sẽ giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 121.740 tỷ đồng. Trong đó, 6 tháng cuối năm 2025 giảm 39.540 tỷ đồng (đã được cân đối trong dự toán thu), năm 2026 giảm thêm 82.200 tỷ đồng.

Tuy nhiên, năm 2022, mặc dù số tiền ngân sách giảm thu do hỗ trợ người dân và doanh nghiệp qua việc giảm thuế GTGT 51.400 tỷ đồng, nhưng ngân sách nhà nước năm sau tăng cao hơn năm trước và đều thu vượt dự toán. 

“Việc giảm thuế đã hỗ trợ sản xuất, kinh doanh, tăng trưởng kinh tế trong 3 năm qua đạt tương ứng 8,54%; 5,07% và 7,09%; chỉ số giá trong nước chỉ tăng tương ứng 3,15%; 3,25% và 3,63% trong giai đoạn 2022-2024 dù nhiều nước trên thế giới phải đối phó với lạm phát.

Thực tế chứng minh, việc kiểm soát được lạm phát đã tạo dư địa để thực hiện chính sách tài khóa, tiền tệ mở rộng, linh hoạt, gia tăng đầu tư công, kích cầu tiêu dùng, góp phần tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân. Như vậy, Quốc hội ban hành Nghị quyết thực hiện giảm thuế GTGT từ 10% xuống 8% với hầu hết hàng hóa, dịch vụ kể từ năm 2022 đến nay rất có ý nghĩa”, nữ đại biểu nhìn nhận. 

Góp ý về đối tượng được giảm thuế, đại biểu đoàn Thái Bình cho biết, dự thảo Nghị quyết đã mở rộng hơn nhưng vẫn còn 3 nhóm hàng hóa, dịch vụ vẫn phải chịu thuế GTGT 10%.

Tại báo cáo của Bộ Tài chính, dự kiến số giảm thu Ngân sách Nhà nước trong 6 tháng cuối năm 2025 và năm 2026 nếu giảm hết đối với tất cả các mặt hàng sẽ khó bảo đảm việc ổn định tài khoá trung hạn và an toàn nợ công.

Thống nhất với báo cáo trên, song đại biểu đề nghị cân nhắc giảm thuế GTGT xuống 8% đối với hoạt động tín dụng, để tạo điều kiện cho doanh nghiệp, người dân tiếp cận nguồn vốn rẻ hơn, giúp ngân hàng mở rộng hoạt động tín dụng.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, giảm 2% thuế VAT 6 tháng cuối năm 2025 giảm thu ngân sách 39,54 nghìn tỷ đồng, năm 2026 là 82,2 nghìn tỷ đồng.

Chiều 28/5, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Nội quy kỳ họp Quốc hội ban hành kèm theo Nghị quyết số 71/2022/QH15 của Quốc hội; dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế giá trị gia tăng.

Giải trình về vấn đề này, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, việc giảm 2% thuế VAT 6 tháng cuối năm 2025 giảm thu ngân sách 39,54 nghìn tỷ đồng, năm 2026 là 82,2 nghìn tỷ đồng.

“Việc giảm thuế VAT đương nhiên tác động đến nền kinh tế, giảm thu ngân sách. Nhưng đổi lại có tác dụng tích cực trong kích thích sản xuất, thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh và tăng thêm nguồn thu ngân sách từ thúc đẩy phát triển kinh tế. Để thực hiện việc này Chính phủ, Bộ Tài chính đã có những giải pháp để có những chính sách tài khoá để bù đắp cho khoản giảm thuế VAT này”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết.

Theo Bộ trưởng Thắng, chính sách giảm 2% thuế VAT thực sự là chính sách tích cực trong bối cảnh doanh nghiệp gặp khó khăn, nhất là các doanh nghiệp chịu tác động tiêu cực trong suốt giai đoạn COVID- 19 cũng như hậu COVID- 19.

“Về phạm vi điều chỉnh của chính sách, phương án mà Chính phủ đề xuất Quốc hội lần này là cân nhắc, xem xét kéo dài giảm VAT đến hết năm 2026, vì các doanh nghiệp hiện đang còn nhiều khó khăn. Bản thân các doanh nghiệp khi miễn giảm thuế VAT đã tác động tích cực đến khu vực sản xuất, kinh doanh. Vì thế, đây là hành động rất cần thiết phải làm. Do vậy Chính phủ quyết định áp dụng chính sách này đến hết năm 2026”, bộ trưởng Thắng nói.

Đối với hoạt động tín dụng cần có miễn giảm theo đề nghị của đại biểu, Bộ trưởng Thắng cho biết, riêng đối với các dịch vụ của hoạt động tài chính, Ngân hàng, tín dụng, chứng khoán, bảo hiểm không thuộc đối tượng phải chịu thuế VAT, luật cũng không quy định nên không phải giảm.

×