Chiều 26/4, tiếp tục phiên họp 44, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự án luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Tổ chức tòa án nhân dân.

Tổ chức hệ thống tòa án 3 cấp

Trình bày tờ trình, Phó chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Tiến cho biết, tại tờ trình, TAND tối cao đề xuất sửa đổi tổ chức hệ thống tòa án theo hướng không tổ chức TAND cấp cao, TAND cấp huyện; thành lập TAND khu vực; chuyển các TAND sơ thẩm chuyên biệt thành các tòa chuyên trách trong TAND khu vực.

Theo đó, mô hình tổ chức hệ thống tòa án gồm 3 cấp: TAND tối cao, TAND cấp tỉnh và TAND khu vực.

Dự thảo luật cũng quy định Ủy ban Thường vụ Quốc hội giữ thẩm quyền quyết định thành lập, giải thể, phân định thẩm quyền lãnh thổ của các tòa án cấp tỉnh, khu vực, theo đề nghị của Chánh án TAND tối cao.

Tại dự thảo luật cũng điều chỉnh nhiệm vụ của TAND 3 cấp. Theo đó, TAND tối cao không chỉ thực hiện giám đốc thẩm, tái thẩm mà còn đảm nhận việc phúc thẩm các bản án hình sự sơ thẩm của tòa án cấp tỉnh chưa có hiệu lực pháp luật.

TAND cấp tỉnh tiếp tục xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự theo quy định của luật, đồng thời phúc thẩm các vụ án, vụ việc từ tòa án khu vực và thực hiện giám đốc thẩm, tái thẩm các bản án của tòa án khu vực.

TAND khu vực xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự, dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại, phá sản và sở hữu trí tuệ. Theo đó, dự thảo luật đề xuất, một số tòa án khu vực tại các trung tâm kinh tế lớn sẽ tổ chức thêm tòa phá sản, tòa sở hữu trí tuệ chuyên trách. Phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của các tòa chuyên trách này do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định.

Xem xét nới lỏng điều kiện bổ nhiệm thẩm phán TAND tối cao

Trong dự thảo, TAND tối cao đề xuất tăng số lượng thẩm phán TAND tối cao từ 13 - 17 người như hiện nay lên 23 - 27 người. Đồng thời, tiêu chuẩn bổ nhiệm thẩm phán TAND tối cao cũng được "nới lỏng" trong trường hợp đặc biệt. Cụ thể, cho phép những người đang là thẩm phán TAND hoặc đã có 5 năm làm vụ trưởng (hoặc tương đương) tại TAND tối cao được bổ nhiệm, nhằm mở rộng nguồn nhân sự chất lượng cao.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, cơ quan thẩm tra tán thành việc sửa luật để tinh gọn bộ máy hệ thống tòa án. Tuy nhiên, nhiều đề xuất của TAND tối cao tại dự thảo luật, cơ quan thẩm tra đề nghị cần phải xin ý kiến cấp có thẩm quyền. Trong đó, có việc thành lập tòa chuyên trách về kinh tế tại TAND khu vực; thành lập tòa chuyên trách sở hữu trí tuệ, tòa chuyên trách phá sản tại một số tòa án khu vực. Nguyên nhân được ông Tùng đưa ra là việc thành lập các tòa chuyên trách này làm phát sinh đầu mối.

Đối với việc tăng số lượng thẩm phán TAND tối cao lên 23 - 27 người, ông Tùng cho biết, thẩm phán TAND tối cao là cán bộ thuộc diện Ban Bí thư quản lý. Việc tăng số lượng thẩm phán TAND tối cao là vấn đề quan trọng, liên quan đến chủ trương của Đảng. Do đó, đề nghị TAND tối cao xin ý kiến cấp có thẩm quyền theo quy định.

Về việc nới lỏng điều kiện bổ nhiệm thẩm phán TAND tối cao, ông Tùng cho biết, với trường hợp là thẩm phán TAND, dự thảo luật đề xuất bỏ điều kiện tối thiểu 5 năm là thẩm phán có thể dẫn đến trường hợp một người mới được bổ nhiệm thẩm phán TAND có thể được xem xét bổ nhiệm ngay làm thẩm phán TAND tối cao là chưa hợp lý. Do đó, cơ quan thẩm định đề nghị giữ như quy định hiện hành.

Với trường hợp vụ trưởng hoặc tương đương, Ủy ban Pháp luật nhất trí nhưng đề nghị xác định rõ là vụ trưởng và tương đương của các đơn vị làm nhiệm vụ chuyên môn, nghiệp vụ tham mưu giải quyết án và các nhân sự này phải có kinh nghiệm xét xử. Ngoài ra, theo phân cấp quản lý, đề nghị TAND tối cao báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền về việc sửa đổi, bổ sung điều kiện bổ nhiệm thẩm phán TAND tối cao.

Giải trình tại phiên họp, Chánh án TAND tối cao Lê Minh Trí cho biết, việc tăng số lượng thẩm phán TAND tối cao lên 23 - 27 người đã được Bộ Chính trị, Trung ương Đảng thông qua. Còn với tòa án chuyên trách tại các tòa khu vực, cũng đã được quy định tại luật Tổ chức TAND trước đây. Số lượng tòa khu vực là 355 cũng đã được Bộ Chính trị, Trung ương quyết định, không làm phát sinh đầu mối.

Với việc nới điều kiện bổ nhiệm thẩm phán TAND tối cao, ông Trí cho biết điều này giải quyết các vướng mắc trong thực tế, không phải lo những người được bổ nhiệm không có kinh nghiệm.

Ông Trí đề nghị trước mắt có 23 thẩm phán TAND Tối cao, còn 4 người nữa sẽ có lộ trình để chọn người có kinh nghiệm.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ủng hộ đề xuất tăng số lượng thẩm phán TAND Tối cao lên 23-27 người, đồng thời ủng hộ mở rộng đối tượng để chọn bổ nhiệm làm thẩm phán TAND Tối cao.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị TAND Tối cao hoàn thiện Dự thảo Luật để trình Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 9, dự kiến khai mạc ngày 5/5 tới.

×