Dòng họ lâu đời nhất Việt Nam: Có từ thời Vua Hùng, nay hiếm gặp

Việt Nam có nhiều dòng họ khác nhau, nổi tiếng với các họ phổ biến như Nguyễn, Lê, Trần, Phan… Tuy nhiên, cũng không thiếu những dòng họ hiếm, nhưng lại có lịch sử vô cùng lâu đời. Dòng họ "Ma" chính là một ví dụ điển hình.

Dòng họ Ma đã có tới 79 đời tồn tại. Tộc trưởng gần đây nhất là ông Ma Ngọc Bảo (1937 - 2018), sinh sống tại Việt Trì, Phú Thọ. Cụ tổ của họ là ông Ma Khê, con của Hùng Nghị Vương thứ 3, sinh vào năm 354 TCN, thuộc thời Hùng Vương thứ 17.

Người thuộc dòng họ Ma chủ yếu là dân tộc Tày, sinh sống tại vùng núi Đọi, ven sông Thao, nay là địa phận Cẩm Khê, Phú Thọ. Cụ tổ Ma Khê được mô tả trong sách vở là một người tài ba về cả võ nghệ và văn học, có đóng góp quan trọng trong việc xây dựng và bảo vệ nước nhà, dưới thời Hùng Duệ Vương.

Từ đời của cụ tổ Ma Khê, dòng họ Ma dần lui về phương hướng sống giản dị, chủ yếu làm nông nghiệp. Cho đến khi ông Ma Xuân Trường (930 - 966), đời thứ 43 của dòng họ, mang lại sự trỗi dậy mới cho dòng họ và đánh dấu sự tái hiện tên tuổi trong sách sử đất nước. Từ đó, dòng họ Ma được biết đến với biệt danh "Ma Tộc Thần Tướng". Ma Xuân Trường được người dân tôn sùng, và ngôi đền thờ ông nay được tọa lạc tại làng Trù Mật, Phú Thọ, còn có di tích tại Yên Bái.

Thực tế, họ Ma không phải là dòng họ duy nhất được ghi nhận từ thời Hùng Vương. Cùng thời có ba vị tướng nổi tiếng khác là Cao Sơn, Quý Minh và Nguyễn Tuấn. Tuy nhiên, chưa tìm thấy bằng chứng nào về dòng họ nào vượt qua dòng họ Ma trong việc duy trì gia phả từ thời xa xưa.

Ông Ma Ngọc Bảo, chia sẻ về điều này, tự hào nói: "Sau nhiều nghiên cứu và qua nhiều cuộc hội thảo được thẩm định bởi nhiều nhà sử học lỗi lạc trong nước, đến năm 2015, dòng họ Ma được xác nhận là duy nhất tồn tại từ thời Hùng Vương. Đây là một vinh dự lớn cho dòng họ Ma tại Việt Nam."

Ông cũng tiết lộ rằng để đảm bảo không mất mát thông tin về gia phả, ông đã chuyển đổi tất cả các tài liệu sang chữ quốc ngữ và xuất bản thành nhiều bản sao để phân phát cho các chi nhánh của dòng họ trên toàn quốc.

Trong thời kỳ cực thịnh, họ Ma thời Vua Hùng thậm chí còn có công xây dựng Ma Thành, một di tích vẫn còn tồn tại ngày nay, dài gần 1km ở Phú Thọ.

Sau này, một số người vì quan niệm xui xẻo đã thay đổi họ từ "Ma" thành "Mè". Điều này dẫn đến sự xuất hiện của làng Mè, chợ Mè, sông Mè... Cũng có người cho rằng họ Ma mang lại điều không may mắn nên đã đổi thành họ Mai. Ông Ma Ngọc Bảo bày tỏ sự phiền lòng về việc này, và hy vọng những người mang họ Ma sẽ không quay lưng với niềm tự hào của mình.

Nhà sử học Đào Duy Anh cho biết, thông tin về họ Ma và cụ tổ Ma Khê từ thời Hùng Vương được xem là những câu chuyện về truyền thuyết sơ khai, vẫn còn nhiều khía cạnh chưa được khám phá. Điều này không chỉ quan trọng đối với con cháu của dòng họ Ma mà còn là niềm kiêu hãnh của người dân Việt Nam.

×