Đánh giá cao cơ quan soạn thảo đã rất nỗ lực, công phu nghiên cứu để xây dựng dự thảo nghị quyết trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, GS.TS Nguyễn Thị Lan cho rằng, trung tâm tài chính quốc tế đã có mặt ở nhiều quốc gia, nhiều quốc gia đã rất thành công mang lại nguồn lực lớn cho đất nước, nhưng đối với Việt Nam thì đây vẫn là một vấn đề mới mẻ và cần thiết phải thành lập trung tâm tài chính quốc tế tại TP.Hồ Chí Minh và Đà Nẵng để thu hút nguồn lực đầu tư, cũng như tạo động lực tăng trưởng mới, giúp Việt Nam hội nhập sâu rộng với quốc tế và nâng cao vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính quốc tế.

Theo Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, dự thảo cũng đã thể hiện sự đổi mới, rất nhiều cơ chế chính sách vượt trội được nêu trong dự thảo, khuyến khích sử dụng các mô hình tài chính với các công nghệ mới, đặc biệt mạnh dạn cho thử nghiệm chính sách có kiểm soát để thử nghiệm những chính sách mới, những mô hình tài chính mới, cho áp dựng luật quốc tế trong giao dịch giữa các bên. Dự thảo cũng thể hiện rất rõ việc đơn giản hóa các thủ tục hành chính. Rất nhiều thủ tục được cắt giảm, làm rất ngắn gọn để tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư, có nhiều chính sách ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, ưu đãi vượt trội cả về mức thuế và thời gian.

Phân tích thêm một số điều, theo GS.TS Nguyễn Thị Lan, Điều 16 - Chính sách ngoại hối: Cho phép giao dịch, thanh toán bằng ngoại tệ giữa các thành viên TTCQT và với tổ chức nước ngoài; Thành viên được vay/cho vay bằng ngoại tệ với điều kiện báo cáo, khai báo theo quy định; Thành viên do nhà đầu tư nước ngoài sở hữu 100% được miễn thủ tục kiểm soát ngoại hối khi chuyển vốn ra nước ngoài. Các chính sách này khá vượt trội so với pháp luật hiện hành của việt Nam. "Tuy nhiên, Ban soạn thảo cũng cần xem xét có quy định cơ chế kiểm soát dòng tiền rõ ràng để phòng chống rủi ro về rửa tiền, chuyển giá và cũng nên xác định danh mục hoạt động được sử dụng ngoại tệ để tránh tình trạng lạm dụng hoặc vi phạm chính sách tiền tệ quốc gia", bà Lan nói.

Điều 20. Chính sách về xuất nhập cảnh, cư trú, lao động: Dự thảo nghị quyết đã rất cởi mở về chính sách xuất nhập cảnh, cư trú, lao động đối với chuyên gia và nhà đầu tư như không giới hạn tỷ lệ lao động nước ngoài; đơn giản hóa visa, cấp thẻ cư trú dài hạn (tới 10 năm), miễn giấy phép lao động cho chuyên gia.

Đây là những chính sách rất thuận lợi để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao đến làm việc tại trung tâm quốc tế. 

"Khi tìm hiểu một số thông tin về TTTC và so sánh với TTTC ở Singapore, Dubai, Hong Kong hay Luxembourg, tôi cũng nhất trí việc chúng ta cần có các chính sách vượt trội để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao vào trung tâm tài chính quốc tế, nên có chính sách cho gia đình chuyên gia, quy hoạch khu nhà ở, trường học, y tế cao cấp trong khu TTTC, xây dựng các thiết chế hạ tầng rất hiện đại, tiện nghi, đạt chuẩn quốc tế để hấp dẫn nhà đầu tư.

Nên có chương trình học bổng hỗ trợ đào tạo nhân lực trong nước, hỗ trợ cho các sinh viên giỏi học ngành tài chính, kế toán, hỗ trợ các cán bộ ngành tài chính học chương trình nâng cao, học và thi các chứng chỉ tài chính quốc tế, có chính sách sinh viên Việt Nam học giỏi thực tập chuyên sâu khoảng 6-12 tháng tại trung tâm tài chính quốc tế tăng nguồn nhân lực của Việt Nam làm việc tại trung tâm tài chính quốc tế. Có chính sách đặc biệt ưu đãi cho người Việt học tập và làm việc về lĩnh vực tài chính ở nước ngoài về TTTC làm việc", bà Lan nhấn mạnh.

Điều 21. Chính sách về lao động, việc làm và an sinh xã hội, theo bà Lan, bên cạnh các ưu đãi về tuyển dụng đã có (khoản 1), dự thảo nghị quyết nên bổ sung thêm các ưu đãi khác cho doanh nghiệp trong trung tâm tài chính sử dụng nhiều lao động Việt Nam (có thể xác định theo số người hoặc theo tỷ lệ lao động Việt Nam trong tổng số lao động sử dụng), nhất là đối với lao động trẻ, được đào tạo bài bản cả ở trong nước và nước ngoài để phục vụ cho mục tiêu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Điều 23.Chính sách về xây dựng và môi trường: Dự thảo nghị quyết đã đơn giản hóa thủ tục hành chính và có cơ chế rất vượt trội cho các dự án đầu tư ở trung tâm tài chính quốc tế như: không yêu cầu phê duyệt quy hoạch chi tiết hoặc cấp phép xây dựng, chỉ cần nộp thông báo khởi công kèm báo cáo kỹ thuật và môi trường. Điều này tạo điều kiện thuận lợi và khuyến khích nhà đầu tư tuy nhiên theo bà Lan, cần quy định rõ cơ chế hậu kiểm, xử phạt nếu vi phạm tiêu chuẩn kỹ thuật, có chế tài xử lý dự án gây ô nhiễm môi trường nếu vi phạm để tránh những hậu quả khó lường về sau.

GS.TS Nguyễn Thị Lan đánh giá cao trong dự thảo ở khoản 4 điều 23 quy định và giao trách nhiệm cho cơ quan điều hành kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực hiện dự án theo quy định pháp luật, đồng thời đề nghị Chính phủ và các cơ quan chuyên môn sau này triển khai phải quy định rõ trách nhiệm của cơ quan thẩm tra để tránh sai sót dẫn đến sự cố kỹ thuật về môi trường. Đề nghị Chính phủ cũng nên phân loại dự án để áp dụng thủ tục linh hoạt hơn, hiệu quả hơn, nhũng dự án lớn phức tạp bên cạnh việc tạo điều kiện tháo gỡ thủ tục thì cũng cần cân đối để có quy định chặt chẽ phù hợp hơn về môi trường, còn các dự án đơn giản hơn, nhỏ hơn thì chúng ta có thể cắt giảm thủ tục như dự thảo.

Điều 28: Chính sách về xuất khẩu, nhập khẩu và phân phối hàng hóa, dịch vụ. Chính sách như dự thảo nghị quyết nêu ra là đi rất đúng hướng để mở cửa, tạo thuận lợi thương mại, tiệm cận thông lệ quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho giao dịch quốc tế giảm thiểu thủ tục, bảo đảm an ninh, an toàn: Vẫn giữ giới hạn với các mặt hàng cấm hoặc chưa cho phép tại Việt Nam, tránh rủi ro về hàng lậu, hàng nguy hiểm, hàng không kiểm soát chất lượng. Chính phủ cũng mở cơ chế linh hoạt cho Chính phủ quy định thêm ưu đãi sau này: Điều này tạo dư địa chính sách để điều chỉnh theo tình hình thực tiễn.

Theo bà Lan, các cơ quan chuyên môn của Chính phủ cần quy định và làm rõ hơn về danh mục cấm, quy trình kiểm tra chuyên ngành, chính sách ưu đãi cụ thể, cơ chế điều phối quản lý liên ngành để tạo sự minh bạch và thu hút nhà đầu tư, cần bổ sung nguyên tắc ưu tiên áp dụng pháp luật quốc tế, thông lệ quốc tế trong hoạt động xuất nhập khẩu tại TCTCQT.

×