Mới đây, học sinh THPT ở Hà Nội bước vào bài kiểm tra giữa kỳ 2 với đề thi chung của Sở GDĐT. Ngay sau khi kết thúc môn Văn, đề kiểm tra lớp 12 nhận được nhiều nhận xét của học sinh. 

Theo đó, ở câu 2 phần thi Viết, đề thi có ngữ liệu vào bộ phim hoạt hình "Inside Out" (Những mảnh ghép cảm xúc). Có 6 nhân vật (Niềm Vui, Nỗi Buồn, Sợ Hãi, Giận Dữ, Chán Ghét, Lo Âu) và từ gợi dẫn, kết hợp với hiểu biết của bản thân, đề bài yêu cầu học sinh viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ về thông điệp: Lắng nghe để thấu hiểu cảm xúc của chính mình.

Đề thi này nhiều học sinh cho biết khó phân tích bởi chưa xem bộ phim Inside Out nên không "cảm" được nhiều để viết. Một số bạn xem phim rồi thì phát hiện ngữ liệu bị thiếu thông tin bởi có 9 cảm xúc Niềm Vui, Nỗi Buồn, Ghê Tởm, Sợ Hãi, Giận Dữ, Lo Âu, Ghen Tị, Chán Nản và Xấu Hổ chứ không phải là 6 như đề bài cho.

Chia sẻ với PV báo Dân Việt, thầy Nguyễn Xuân Hảo, giáo viên Văn Trường THPT Lê Quý Đôn - Hà Đông, Hà Nội nhận xét về toàn bộ đề thi văn như sau: 

Đề thi Văn lớp 12 giữa kỳ 2 ở Hà Nội bao gồm hai phần chính: Phần Đọc hiểu (4,0 điểm) gồm 5 câu hỏi xoay quanh một đoạn trích từ Dấu chân người lính của Nguyễn Minh Châu. Các câu hỏi có độ khó tăng dần, từ nhận diện đến phân tích và liên hệ thực tế.

Đề bài sử dụng một đoạn trích từ Dấu chân người lính, một tác phẩm viết về cuộc sống của những người lính trong chiến tranh. Đoạn trích không chỉ nói về chiến tranh mà còn nhấn mạnh tình cảm, tình đồng chí, sự gắn bó của con người với quê hương. 

Câu 1 (0,5 điểm): Xác định dấu hiệu hình thức của ngôi kể. Câu hỏi này khá cơ bản, kiểm tra khả năng nhận diện ngôi kể trong văn bản. Đáp án là ngôi kể thứ ba nhưng có sự kết hợp giữa lời người kể và độc thoại nội tâm của nhân vật. Câu này dễ, giúp học sinh lấy điểm.

Câu 2 (0,5 điểm): Hình ảnh bếp lửa mang ý nghĩa tượng trưng cho sự ấm áp, tình đồng đội, hy vọng và tinh thần chiến đấu của người lính. Câu hỏi này yêu cầu học sinh có khả năng cảm nhận hình ảnh trong văn bản nhưng vẫn thuộc dạng câu hỏi tái hiện kiến thức, không quá khó.

Câu 3 (1,0 điểm): Phân tích giá trị của một chi tiết trong văn bản. Học sinh cần phân tích chi tiết về âm thanh, lời thoại của nhân vật và sự tương phản giữa cuộc sống chiến tranh với những ký ức tuổi thơ. Câu này yêu cầu học sinh có khả năng phân tích sâu hơn về nghệ thuật và nội dung, có độ phân hóa.

Câu 4 (1,0 điểm): Nêu tác dụng của yếu tố đối thoại và độc thoại nội tâm trong tác phẩm. Yếu tố đối thoại giúp thể hiện tính cách nhân vật và tạo không khí chân thực. Độc thoại nội tâm bộc lộ suy nghĩ sâu sắc, giúp người đọc hiểu rõ hơn về tâm tư nhân vật. Câu hỏi kiểm tra kỹ năng phân tích nghệ thuật, phù hợp với định hướng dạy học mới.

Câu 5 (1,0 điểm): Câu nói của nhân vật Nết và bài học rút ra. Câu nói "Không bao giờ tao chịu khóc đâu Dự ạ, lúc xong việc ở đây rồi thì tao sẽ khóc" thể hiện sự mạnh mẽ, kiên cường của nhân vật. Học sinh cần rút ra bài học về cách đối diện với khó khăn trong cuộc sống: có lúc phải kiên cường, có lúc cần bộc lộ cảm xúc. Câu hỏi này yêu cầu học sinh liên hệ với bản thân, giúp kiểm tra khả năng tư duy phản biện.

Đánh giá chung về phần Đọc hiểu: Đề thi chọn văn bản phù hợp, vừa có giá trị văn học vừa có ý nghĩa thực tiễn; Câu hỏi được sắp xếp hợp lý, từ dễ đến khó, đảm bảo tính phân hóa; Có sự kết hợp giữa kiểm tra kỹ năng đọc hiểu và rèn luyện tư duy.

Phần Viết (6,0 điểm): Gồm một đoạn văn nghị luận xã hội ngắn (2,0 điểm) và một bài văn nghị luận xã hội dài hơn (4,0 điểm) với đề bài mở liên quan đến bộ phim Inside Out.

Câu 1 (2,0 điểm) yêu cầu viết đoạn văn khoảng 200 chữ về vẻ đẹp tâm hồn của những con người trên tuyến đường Trường Sơn. Học sinh cần làm rõ sự kiên cường, ý chí và lòng yêu nước của những người lính, thanh niên xung phong thời chiến. Câu hỏi này không quá khó nhưng yêu cầu học sinh có tư duy tổng hợp và kỹ năng viết súc tích.

Câu 2 (4,0 điểm), bài nghị luận xã hội dựa trên bộ phim Inside Out. Đề bài yêu cầu học sinh viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) về thông điệp: "Lắng nghe để thấu hiểu cảm xúc của chính mình". Bộ phim Inside Out đề cập đến cảm xúc con người, đặc biệt là sự hòa hợp giữa niềm vui và nỗi buồn trong tâm lý. Học sinh có thể phân tích vai trò của việc thấu hiểu cảm xúc cá nhân và cách quản lý cảm xúc để có cuộc sống lành mạnh. Đây là một dạng đề mở, giúp học sinh kết hợp kiến thức tâm lý học và kỹ năng nghị luận.

Theo thầy Hảo, ưu điểm của đề thi, có cấu trúc rõ ràng, phù hợp với định hướng của chương trình Ngữ văn mới; Kết hợp giữa văn bản văn học và thực tiễn, giúp học sinh phát triển tư duy toàn diện.; Có tính phân hóa tốt, từ câu hỏi cơ bản đến câu hỏi vận dụng cao; Phần Viết có đề tài thú vị, giúp học sinh không cảm thấy nhàm chán.

Hạn chế của đề thi, phần Đọc hiểu có thể bổ sung thêm câu hỏi về phong cách nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu để giúp học sinh hiểu sâu hơn về tác giả. Phần Viết (câu 2) có thể gây khó khăn cho một số học sinh chưa xem phim Inside Out, dù thông điệp của đề bài vẫn có thể hiểu mà không cần xem phim.

Nói chung, đây là một đề thi hay, có tính đổi mới, không rập khuôn. Đề kiểm tra đầy đủ các kỹ năng từ đọc hiểu, phân tích đến viết luận. Mức độ khó vừa phải nhưng vẫn có câu hỏi phân hóa, giúp đánh giá chính xác năng lực học sinh.

×