Ký ức Hà Nội: Nét văn hóa xứ Đoài giữa Thủ đô nghìn năm văn hiến

Với tôi, Hà Tây ngày ấy là quê hương, là nơi tôi sinh ra và lớn lên, nơi chứa đựng tuổi thơ trong trẻo, đầy ắp tiếng cười và ước mơ của tuổi trẻ.

Năm 2008, Hà Tây quê lụa chính thức sáp nhập vào Hà Nội. Tôi khi ấy là một cô giáo đang đứng lớp, chưa kịp hiểu hết ý nghĩa của sự kiện lớn lao ấy thì đã cảm nhận được những thay đổi len lỏi vào từng ngóc ngách đời sống thường ngày. Từ tấm biển số xe, đến những bảng tên đường, bảng hiệu cơ quan đổi dòng địa chỉ: từ “Tỉnh Hà Tây” thành “Thành phố Hà Nội”. Từ nếp nghĩ “quê mình” chuyển thành “Thủ đô” - tất cả đến vừa nhẹ nhàng, vừa rộn ràng trong lòng người dân quê tôi.

Ngày đó, không ít người ngỡ ngàng. Họ lo lắng rằng những làng quê thanh bình này có giữ được hồn cốt xưa? Rồi nếp sống giản dị có bị cuốn theo nhịp sống đô thị? Nhưng bên cạnh đó cũng là niềm tự hào âm ỉ cháy trong tim - bởi được trở thành một phần của Thủ đô ngàn năm văn hiến, ai mà chẳng xúc động?

Chúng tôi tự nhủ: Nếu mình còn giữ được cái chân chất của người Hà Tây, nếu mỗi người dân quê tôi biết dành những gì đẹp đẽ của quê mình để góp vào bản sắc Thủ đô, thì Hà Nội sẽ càng thêm giàu có cả về vật chất và tâm hồn.

Xứ Đoài xưa kia vốn là vùng đất “địa linh nhân kiệt”, nơi sinh ra biết bao anh hùng, học giả, nghệ nhân và cả những con người bình dị mà kiên cường. Tôi tự hào vì quê tôi có làng lụa Vạn Phúc nổi danh, có gốm Sài Sơn, có hội chùa Thầy vang tiếng trống chiêng, quê tôi có Khu Cháy kiên cường. Tự hào vì có những người nông dân cần mẫn ngày ngày đổ mồ hôi trên những thửa ruộng mà nay đã đổi thay bằng mô hình nông nghiệp sạch, hiện đại hơn - nông nghiệp công nghệ cao .

Tự hào vì mỗi học trò quê tôi đều biết ước mơ vươn tới, không ngại bước vào trường lớp giữa lòng Hà Nội rộng lớn.                           

Là một giáo viên - tôi cũng tự hỏi mình: làm sao để hội nhập vào một nền giáo dục Thủ đô mà không đánh mất chất riêng? Làm sao để học trò nơi làng quê tôi vẫn được tỏa sáng giữa sân chơi lớn? Và tôi đã chọn cách dạy các em bằng tình yêu quê hương, bằng ký ức tuổi thơ, bằng những bài học từ chính cuộc sống xung quanh. Tôi kể cho các em nghe về Hà Nội xưa trong kí ức của tôi - Hà Nội không chỉ dạo quanh hồ Gươm hay phố cổ, mà còn là sự rộng mở khi đón thêm Hà Tây vào lòng.

Dần dần, tôi nhận ra: Hà Nội đâu chỉ là một địa danh, đó còn là một tâm thế. Tâm thế dám thay đổi để tốt đẹp hơn, dám bao dung để dung hòa những khác biệt, và dám gìn giữ để không quên cội nguồn. Từ một người con xứ Đoài, tôi đã trở thành một người Hà Nội - không chỉ trong giấy tờ hộ khẩu, mà trong cả suy nghĩ và hành động.

Tôi bắt đầu yêu Hà Nội bằng một tình yêu khác - không phải của một du khách, mà của người trong cuộc. Tôi yêu những con đường quê mình giờ đây được trải nhựa thẳng tắp, hai bên là những mái nhà mới sáng đèn mỗi tối. Tôi yêu tiếng loa phát thanh vẫn vang đều mỗi sáng sớm - như một nét cố định giữa những thay đổi chóng mặt. Tôi yêu cả việc đi xe buýt lên trung tâm, thấy trong mắt mình là sự nối dài giữa cũ và mới, giữa thôn quê và đô thị, giữa truyền thống và hiện đại.

Ban đầu, nhiều người ở nội thành Hà Nội, thậm chí tại các viện điều trị vẫn quen gọi chúng tôi là Hà Nội 2. Đó là điều khiến chúng tôi vừa vui vừa buồn trong hội nhập. Nhưng người Hà Tây hồi ấy nhanh chóng vươn lên bắt kịp , hòa vào dòng chảy của Thủ đô với tất cả lòng tự trọng và tình yêu thương. Có thể đâu đó vẫn còn khoảng cách, vẫn có những điều chưa thật hoàn hảo, nhưng tôi tin từng người dân quê tôi, bằng cách riêng của mình, đang từng ngày góp phần làm nên một Hà Nội đa sắc - mà vẫn thống nhất trong hồn cốt Việt.

Giờ đây, khi đứng trên bục giảng ở một ngôi trường mang tên Hà Nội, tôi thường kể cho học trò nghe về những ngày tháng cũ. Tôi kể bằng tất cả niềm tự hào và biết ơn - rằng tôi đã được chứng kiến một cuộc hội nhập lớn mà không hề mất gốc. Rằng tôi đã chứng kiến vùng đất quê hương mình như một nốt trầm đẹp đẽ, được hòa quyện vào bản nhạc Thủ đô một cách hài hòa và trọn vẹn.

Tôi vẫn giữ trong tim mình những mùa gặt quê nhà, những tiếng hò trên dòng sông quê, những mái đình rêu phong của xứ Đoài thuở cũ. Nhưng tôi cũng yêu con phố mới mọc lên, yêu những công viên rộn ràng tiếng cười trẻ nhỏ, yêu cả những công trình vươn cao trên mảnh đất xưa. Bởi tất cả đều là Hà Nội. Tất cả đều là quê hương tôi.

Hà Tây xưa - Hà Nội nay. Với chúng tôi, đó là một hành trình được sống, được chứng kiến và được hòa mình vào dòng chảy lớn của dân tộc.

Mỗi tác giả có thể gửi nhiều tác phẩm nhưng phải thống nhất một bút danh. Tác phẩm dự thi gửi về email của chương trình: [email protected] hoặc qua đường Bưu điện về Ban Bạn đọc, tầng 10 Tòa nhà Báo Nông thôn Ngày nay 68 Dương Đình Nghệ, Cầu Giấy, Hà Nội.

Cơ cấu giải thưởng của Cuộc thi viết Ký ức Hà Nội lần thứ IV năm 2025 bao gồm: 01 giải nhất trị giá 20.000.000 đồng; 02 giải nhì, mỗi giải trị giá 10.000.000 đồng; 03 giải ba, mỗi giải trị giá 5.000.000 đồng; 05 giải khuyến khích, mỗi giải trị giá 2.000.000 đồng.

×