Sáp nhập Lào Cai có Nghệ sĩ Nhân dân sinh ra ở Hà Nội là “Vua sáo Mông”

Sáp nhập tỉnh Lào Cai và tỉnh Yên Bái thành 1 tỉnh mới có tên gọi là tỉnh Lào Cai. Sau sáp nhập tỉnh Lào Cai và Yên Bái, trung tâm hành chính - chính trị đặt tại thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái hiện nay (giảm 1 tỉnh) có diện tích tự nhiên 13.257 km2 và quy mô dân số 1.656.500 người.

Nghệ sĩ Nhân dân Lương Kim Vĩnh sinh năm 1937 tại huyện Hoài Đức, Hà Nội, một người Kinh chính gốc, lại dành gần như trọn cuộc đời mình cho tiếng sáo Mông và nền âm nhạc dân gian các dân tộc thiểu số. Trong mắt đồng bào vùng cao, ông không chỉ là một nghệ sĩ, mà còn là một biểu tượng sống động của bản sắc văn hóa Tây Bắc. Họ trìu mến gọi ông là “Vua sáo Mông”.

Tuy là người Kinh, nhưng Nghệ sĩ Nhân dân Lương Kim Vĩnh lại có sự gắn bó kỳ lạ với âm nhạc các dân tộc thiểu số miền núi, đặc biệt là dân tộc Mông. Bằng tài năng, tâm huyết và nỗ lực không ngừng, ông đã học hỏi, nghiên cứu, sưu tầm và biểu diễn sáo Mông một cách thuần thục như một người Mông thực thụ. Ông cũng là nghệ sĩ đầu tiên của vùng núi Tây Bắc cải tiến cây sáo đa năng có thể mô phỏng được âm thanh của nhiều loại nhạc cụ dân tộc khác như Dao, Dáy, Tày, Xa Phó...

Thành công lớn nhất của ông chính là việc đưa tiếng sáo Mông lên sân khấu chuyên nghiệp trong những năm đầu thập niên 1970. Các tác phẩm như “Đêm trăng bản Mèo”, “Phiên chợ Bắc Hà”, “Lào Cai mùa xuân” đã gây tiếng vang lớn tại Hội diễn Ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc năm 1970. Những tác phẩm này sau đó được phát sóng nhiều lần trên Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài PT-TH tỉnh Lào Cai và được sử dụng làm nhạc hiệu cho các chương trình chuyên đề dân tộc, giáo trình giảng dạy, cũng như biểu diễn trong các sự kiện giao lưu quốc tế.

Tháng 9/2001, ông được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân – là nghệ sĩ đầu tiên của tỉnh Lào Cai được vinh danh. Ông còn được trao tặng Huân chương Lao động hạng Ba, Huy chương “Vì sự nghiệp văn học - nghệ thuật Việt Nam”, Giải thưởng Văn học - Nghệ thuật Phan Xi Păng của tỉnh Lào Cai và nhiều huy chương vàng tại các hội diễn nghệ thuật toàn quốc.

Góp phần gìn giữ di sản văn hóa dân tộc không chỉ bằng biểu diễn, Nghệ sĩ Nhân dân Lương Kim Vĩnh còn có công đào tạo nhiều thế hệ nghệ sĩ, trong đó có hai người con trai là NSND Lương Hùng Việt (giảng viên Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội) và nghệ sĩ Lương Thanh Long (giảng viên Nhạc viện TP Hồ Chí Minh). Các cháu ngoại của ông cũng tiếp bước sự nghiệp, say mê nghiên cứu, giảng dạy và biểu diễn nhạc cụ dân tộc.

Nghệ sĩ Nhân dân Lương Kim Vĩnh mất ngày 22/9/2011 tại nhà riêng ở phố Quy Hóa, thành phố Lào Cai, để lại niềm tiếc thương sâu sắc trong lòng người hâm mộ. Ông là hội viên của nhiều tổ chức nghệ thuật lớn như Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Hội Văn nghệ Dân gian Việt Nam, Hội Văn hóa Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam và Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Lào Cai. Suốt cuộc đời nghệ thuật, ông gắn bó với Đoàn Nghệ thuật Dân tộc tỉnh Lào Cai với tư cách là một nghệ sĩ biểu diễn nhạc cụ dân tộc.

Trong lễ truy điệu tổ chức ngày 24/9/2011, những bản sáo do ông sáng tác và biểu diễn được phát lại như một lời tri ân dành cho người nghệ sĩ đã trọn đời cống hiến cho âm nhạc dân tộc. Hình ảnh người nghệ sĩ tóc bạc bên cây sáo, hòa mình giữa núi rừng Tây Bắc, sẽ còn mãi trong lòng người dân Lào Cai và khán giả yêu âm nhạc truyền thống.

Nghệ sĩ Nhân dân Lương Kim Vĩnh an nghỉ tại nghĩa trang nhân dân thành phố Lào Cai, khu vực phường Thống Nhất. Nhưng tiếng sáo của ông – tiếng sáo của một tâm hồn nghệ sĩ, của bản sắc núi rừng – vẫn ngân vang đâu đó giữa đại ngàn Tây Bắc.

×