Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Ông là người hiếm hoi còn chế tác được cây đàn Chapi và cũng là nguồn cảm hứng để nhạc sĩ Trần Tiến sáng tác bài hát nổi tiếng "Giấc mơ Chapi".
Chapi vẫn vang dội khắp núi rừng
Tại vùng cao Ma Nới, không ai không biết già làng Chamaléa Âu và gọi thân mật là Ama Âu. Dẫu lớn tuổi nhưng với mái tóc dài, nụ cười đôn hậu cùng tiếng đàn Chapi, Ama Âu đã làm thổn thức lòng người biết bao thế hệ.
Biết chúng tôi từ miền xuôi lên thăm, Ama Âu vui vẻ rót nước mời. Trong căn nhà nhỏ của vợ chồng ông không có giá trị lớn ngoài những bằng khen, giấy khen, được ông treo khắp nhà về thành tích bảo tồn tiếng đàn Chapi...
Nghệ nhân Chamaléa Âu cùng cây đàn Chapi do ông chế tác. Ảnh: Đức Cường
"Nếu anh đến chậm vài phút nữa chắc sẽ không gặp được tôi, bởi bây giờ đang mùa ngô, đậu xanh nên bà con bản làng ai nấy đều phấn khởi, khắp đại ngàn là một màu xanh biếc và rộn tiếng chim. Mùa này mưa rừng rả rích, cây cối tốt tươi nên tôi đang muốn vào rừng chọn gốc tre già để làm đàn Chapi, biểu diễn cho bà con bản làng đón mừng mùa lúa mới..."- Chamaléa Âu vui giọng.
Ama Âu tâm sự, người Raglai có niềm tin, đàn Chapi như một biểu tượng thiêng liêng, tạo nên những khúc ca trầm bổng như tiếng nói, như lời cầu nguyện của bản làng với thần linh; như lời tự sự, tình cảm của mình với gửi vào núi rừng đại ngàn.
Việc chế tác đàn Chapi không phải ngày một, ngày hai mà cả một thời gian dài thấm đẫm cái hồn của dân tộc. Cầm cây đàn Chapi vàng óng trong tay, Ama Âu chia sẻ, kỹ thuật làm đàn tuy không khó những đòi hỏi người làm phải hết lòng đam mê, kiên nhẫn.
Chamaléa Âu được Bảo tàng Dân tộc Việt Nam mời tham gia hoạt động bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân gian năm 2011. Ngày 13/11/2015, ông được Chủ tịch nước phong tặng Nghệ nhân Ưu tú trong lĩnh vực Di sản Văn hóa phi vật thể.
"Muốn cho cây đàn Chapi tốt, âm sắc rõ ràng, đòi hỏi người làm phải chọn lựa những cây tre đủ độ già và lóng vừa vặn. Chỉ có trên ngọn núi Chư Prông núi rừng Ma Nới, mới có những bụi tre già, to đầy gai nhưng không tì vết, mọc bên bờ suối. Đường kính lóng tre phải đạt khoảng 7-8cm, dài trên 40cm, để khô tự nhiên mới làm đàn..."- Ama Âu chia sẻ.
Đàn Chapi là "linh hồn" của người Raglai
Theo lời Ama Âu, làm đàn Chapi, chỉ cần dùng cây mác thật nhọn khoét vào cây tre bật lên thành 8 dây, mỗi dây cách nhau khoảng 2cm. Đặt chốt tre nhỏ ở hai đầu dây nâng cao hơn thân đàn. Vót mảnh tre rộng bằng đầu ngón tay cái, khoét rãnh nối từng cặp dây lại với nhau. Ở hai đầu thân đàn dùng dây mấu bện chặt để giữ căng dây đàn. Dùng dùi lửa khoét thủng hai mắt tre tạo âm vang cho thân đàn. Sau khi nên hình nên dáng, nghệ nhân phải cân chỉnh cho tiếng đàn có hồn. Khi đánh lên, "lời ăn tiếng nói" của nó mới đi qua tai nghe rồi ở lại mãi với lòng người.
"Tất cả 8 dây trên đàn Chapi đại điện cho một gia đình gồm hai dây trầm nhất là dây mẹ, hai dây cha, dây con lớn và dây con út. Khi chơi đàn phải gãy theo thứ tự, dây mẹ gảy đầu tiên, đến dây cha, rồi mới đến dây con, như thứ tự trong gia đình của đồng bào Raglai theo mẫu hệ vậy đó..."- Ama Âu bộc bạch.
Nhưng theo lời Ama Âu, mỗi công việc đàn Chapi được đánh theo một điệu khác nhau. Ví như điệu con ếch, được đánh lên vào những đêm mưa đầu mùa, âm thanh của đàn dường như báo hiệu cho dân bản làng gọi nhau chuẩn bị mùa xuống giống. Điệu con chim, báo hiệu cho bà con biết thời gian trong ngày, hay như điệu cúng ông, cúng bà, điệu đám cưới, điệu từ biệt…
Gác lại công việc, Ama Âu ôm lấy cây đàn, rồi mời chúng tôi ra trước nhà thưởng thức tiếng đàn Chapi do chính ông chơi. Chúng tôi thật thán phục, từ bàn tay chai sạn, sần sùi nhưng những ngón tay của ông đã lướt nhẹ nhàng, khoan thai trên cây đàn. Chapi phát ra những âm thanh trầm bổng, du dương, như tiếng tự tình của đôi lứa yêu nhau, tiếng các loài chim gọi bầy giữa núi đồi trùng trùng, điệp điệp…
"Độ giờ này những năm trước, tôi mang cây đàn Chapi đi biểu diễn khắp nơi nhưng vừa qua do dịch Covid-19, các lễ hội buôn làng cũng vì thế không được tổ chức nên tiếng đàn Chapi của tôi cũng đã lâu rồi chưa vang vọng. Nay được biểu diễn cho mấy anh dưới xuôi nghe tôi vui lắm…"- Ama Âu xúc động nói.
Níu giữ giấc mơ Chapi
"Ngày xưa người Raglai dù giàu hay nghèo, nhà nào cũng có người biết làm và chơi đàn Chapi, nhưng giới trẻ bây giờ không mấy mặn mà với tiếng đàn cha ông để lại mà chỉ thích tiếng nhạc "sập sình" trên truyền hình thôi..."- Ama Âu nói.
Theo lời ông, ngày xưa người Raglai không biết chữ viết nên không thể ghi lại, hay thể hiện các giai điệu Chapi trên giấy được. Chỉ có cha truyền cho con bằng miệng, rồi từ người này sang người khác, nghe nhiều rồi thuộc lòng từng giai điệu. Vì không có ghi chép nên việc học và chơi Chapi với giới trẻ sau này ngày càng khó hơn…
Tiễn chúng tôi về xuôi, Ama Âu buồn giọng: "Những điệu Chapi tuy đơn giản, nhẹ nhàng nhưng là một nét văn hoá lâu đời, là cuộc sống của ông cha ngày xưa để lại. Hiện nay, ngày càng ít người biết chơi, không biết sau này bản làng Raglai còn ai chơi Chapi nữa không? Hay chỉ mãi mãi là "Giấc mơ Chapi" như bài hát?".
(Còn nữa)
Hàng loạt hố ga trên đường Nguyễn Gia Bồng bị mất nắp, nhưng chỉ được che chắn, cảnh báo sơ sài tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông và mỹ quan đô thị.
Chia sẻ
Tỉnh Trà Vinh được tái lập vào tháng 5/1992, với xuất phát điểm thấp, kết cấu hạ tầng từ thành thị đến nông thôn đều yếu kém và được xem là tỉnh nghèo, có đông đồng bào Khmer, đời sống khó khăn nhất vùng đồng bằng sông Cửu Long lúc bấy giờ...
Chia sẻ
Trong bối cảnh ngành thủy sản Việt Nam đang chịu sức ép chưa từng có từ biến đổi khí hậu, thẻ vàng IUU, rào cản kỹ thuật và “rào cản xanh” từ thị trường xuất khẩu, yêu cầu chuyển đổi sang phát triển bền vững, phát triển xanh, minh bạch và ứng dụng công nghệ cao trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Chia sẻ
Đề xuất giảm lệ phí trước bạ đối với xe máy nhằm tránh việc người dân tại một số địa phương phải nộp mức lệ phí cao hơn so với trước khi sáp nhập tỉnh.
Chia sẻ
Theo đánh giá của BLV Quang Huy, HLV Kim Sang-sik là chiến lược gia rất cao tay và năng lực cầm quân của ông sẽ khiến ĐT Malaysia gặp nhiều khó khăn như khi chạm trán ĐT Việt Nam dưới thời HLV Park Hang-seo trước đây.
Chia sẻ
Bước vào vườn nho sữa Hàn Quốc thuộc địa phận thôn Làng Mới, xã Mông Sơn, huyện Yên Bình của chàng kỹ sư nông lâm quê Vĩnh Phúc Đinh Đại Thành, du khách không khỏi ngỡ ngàng, thích thú trước khung cảnh vườn nho trải dài xanh mát, cây nào cũng trĩu quả, quyện trong gió là mùi thơm ngọt ngào...
Chia sẻ
Bình Thuận có rất nhiều món ngon như lẩu thả, súp hoa thanh long và lẩu hoa thanh long hầm gà, gỏi cá trích, cá mai, cá đục, chả cuốn cá trích, gỏi xoài cát mực khô Làng chài Mũi Né, mực 1 nắng, bồ câu núi Tà Cú xốt mắm chuối mốc, chả cá biển hấp - chiên, chả cá thát lát Tánh Linh, bánh canh cá biển...
Chia sẻ
Năm nay, những cành vải Bắc Giang đỏ rực, dáng cong mềm, quả sai trĩu được nhiều chị em "săn lùng" để đặt vào bình gốm, bình thủy tinh... làm đồ trang trí.
Chia sẻ
Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Thị Hiển là một tên tuổi múa của làng múa Việt Nam. Bà có tới 9 học trò được phong danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, 30 người được phong Nghệ sĩ Ưu tú.
Chia sẻ
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum Nguyễn Hữu Tháp nêu rõ những nội dung Sở NN&MT chưa làm đúng chỉ đạo; đồng thời yêu cầu nếu quy trình cấp chưa đảm bảo, thì dừng hiệu lực Giấy xác nhận cấp mã số vùng trồng đã cấp cho Công ty cổ phần rượu sâm Ngọc linh Kon Tum.
Chia sẻ
Ngành nuôi trồng thủy sản ở ĐBSCL đang hướng đến đa dạng hóa đối tượng nuôi, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, giá trị sản phẩm. Trước giờ sáp nhập, tại các tỉnh Sóc Trăng, Trà Vinh, An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ... nông dân đã, đang nghiên cứu phát triển, nuôi thành công các loài cá đặc sản, như: Cá dáo, cá dứa, cá bông lau... để nâng cao thu nhập, phát triển bền vững.
Chia sẻ
Cảnh sát xác định người “khỏa thân”, đuổi theo cô gái trên đường Hoàng Hoa Thám, Hà Nội, là một thanh niên sinh năm 1997. Người này có tiền sử “rối loạn hành vi kiểm soát”.
Chia sẻ
Tiến hành kiểm tra thực tế vali xách tay của hành khách này, lực lượng chức năng phát hiện 48 chiếc điện thoại iPhone đã qua sử dụng được cất giấu nhưng không khai báo hải quan theo quy định. Toàn bộ số hàng hóa vi phạm đã bị lập biên bản, xử lý theo đúng trình tự pháp luật.
Chia sẻ
Nhiều hộ nông dân trên địa bàn xã Long Tân (huyện Long Đất, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) đã cải tạo diện tích đất đồi, đất trũng trồng cây kém hiệu quả để chuyển sang trồng rau ngót, mang lại thu nhập gần một triệu đồng mỗi ngày.
Chia sẻ
Triệu Vân (? – 229), tự Tử Long, là người Thường Sơn. Ông là danh tướng vào giai đoạn cuối thời Đông Hán và thời Tam quốc, cũng là một trong số những nhân vật góp công không nhỏ vào sự thành lập của nhà Thục Hán.
Chia sẻ
Thống đốc Zaporozhye Evgeny Balitsky cho biết các gia đình xứng đáng được biết số phận của những người thân yêu của họ.
Chia sẻ
Lãi suất ngân hàng cao nhất hôm nay 8/6: Số ngân hàng áp dụng chính sách lãi suất ưu đãi cho người dưới 35 tuổi đang gia tăng.
Chia sẻ
Bồ Đào Nha vs Tây Ban Nha là trận chung kết UEFA Nations League 2024/2025 và thần đồng Lamine Yamal bên phía La Roja có thể tạo ấn tượng mạnh mẽ khi đối đầu với siêu sao Cristiano Ronaldo bên phía Seleccao.
Chia sẻ
Bệnh gan nhiễm mỡ liên quan đến rối loạn chuyển hóa (MAFLD) đang dần trở thành mối đe dọa sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam, các chuyên gia cảnh báo rằng MAFLD có thể sớm thay thế viêm gan virus để trở thành "gương mặt chính" gây xơ gan và ung thư gan.
Chia sẻ
Sáng 8/6, ngay sau khi kết thúc bài thi cuối cùng môn Toán trong kỳ thi vào lớp 10 năm 2025 của Hà Nội, Sở GDĐT Hà Nội đã tổ chức Hội nghị thông tin về kết quả tổ chức kỳ thi.
Chia sẻ
Đạo diễn Trương Kỷ Trung mới đây đã đệ đơn kiện vợ cũ là bà Phàn Hinh Mạn và yêu cầu bồi thường 300.000 NDT vì tranh chấp kéo dài từ năm 2016.
Chia sẻ
Hãy tưởng tượng một CEO từng quyết định một thương vụ hàng chục triệu đô la trong một tuần, giờ đây phải chờ đợi hàng tháng trời để một đề án được phê duyệt. Sự “va chạm” này không chỉ gây ra sự chán nản, mà còn có thể làm triệt tiêu động lực đổi mới của chính những “đại bàng” được mời về.
Chia sẻ
Ông Trần Văn Cường, nông dân thôn Xuân Lâm, xã Triệu Nguyên (huyện Đakrông) là người đầu tiên ở tỉnh Quảng Trị trồng lạc đen xuất xứ từ Nam Phi, giá bán lạc đen gấp 4 lần lạc thường. Cùng với trồng tràm, trồng sâm Bố Chính, gia đình ông Cường đã "rời bến nghèo" sang "bờ khá giả".
Chia sẻ
Nhiều hộ dân trên tuyến đường tỉnh 826 qua huyện Cần Giuộc (Long An) bức xúc khi tuyến đường thi công ì ạch làm ảnh hưởng đến đời sống.
Chia sẻ
Một cảnh quay bất ngờ đã thay đổi cách nhìn của tôi về người giúp việc. Tìm hiểu cách mà họ có thể dạy dỗ trẻ con và tạo bầu không khí gia đình ấm áp.
Chia sẻ
Cố vấn quốc phòng Vương quốc Anh Fiona Hill tuyên bố trong cuộc phỏng vấn với Guardian rằng, Anh đang trong tình trạng chiến tranh với Nga.
Chia sẻ
Dù được nhắc đến một cách vô cùng khiêm tốn, thậm chí bị coi là nhân vật nền nhưng tình cảm và tấm chân tình mà Tăng Nhu dành cho Vi Tiểu Bảo lại khiến khán giả nhớ mãi.
Chia sẻ
HLV U19 nữ Việt Nam - ông Okiyama Masahiko tin rằng lứa cầu thủ trong tay mình sẽ giành ngôi vô địch giải U19 nữ Đông Nam Á 2025 diễn ra tại TP.HCM.
Chia sẻ
Không may gặp tai nạn khiến thang máy kẹp cổ khoảng 2,5 phút, thiếu niên 16 tuổi bị hôn mê sâu, suy tuần hoàn, suy hô hấp...
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Bùi Phụ - Đức Cường 
