Quyền lợi của dân chưa được giải quyết thỏa đáng

Mới đây, Báo điện tử Dân Việt nhận được đơn của một số hộ dân ở phường Mai Dịch, quận Cầu Giấy (TP Hà Nội) phản ánh về việc UBND TP Hà Nội có Quyết định thu hồi đất từ năm 2002 để thực hiện Dự án “Thành phố Giao Lưu” nhưng phương án đền bù đưa ra chưa thoả đáng.

Dự án này đến nay đã 21 năm nhưng chưa thể triển khai thực hiện xong do còn vướng mắc trong khâu giải phóng mặt bằng, đền bù hoa màu, tài sản trên đất của người dân.

Trao đổi với Dân Việt, ông Phạm Minh Chiến (SN 1959, địa chỉ Tổ 5, phường Mai Dịch) cho biết, năm 1985, ông bắt đầu khai hoang và sử dụng đất tại khu đất cuối phố Mai Dịch, phường Mai Dịch, quận Cầu Giấy.

“Thời điểm đó khu vực đất này do Nhà nước quản lý, không thuộc diện tích đất của Hợp tác xã. Đây là khu đồng trũng, bỏ hoang, cây cỏ mọc um tùm. Chỉ có một số ít hộ dân đào ao thả cá”, ông Chiến nói.

Sau khi khai hoang phần diện tích đất trên, ông Chiến cùng gia đình sinh sống ổn định, ăn ở tại đây. Sau đó ít năm, nhiều hộ dân đã xây dựng nhà ở và các công trình chăn nuôi, thả cá và tăng gia sản xuất, trồng cây ăn quả để phục vụ cuộc sống.

Từ thời điểm năm 1980 đến nay, ông Chiến cũng như nhiều hộ dân khác sinh sống ổn định, không bị lập biên bản hay cơ quan nào ngăn cấm việc sử dụng đất.

Theo ông Chiến, đến ngày 28/8/2002, UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định số 5994/QĐ-UB về việc thu hồi 1.064.735m2 đất do UBND thị trấn Cầu Diễn, xã Cổ Nhuế, huyện Từ Liêm và UBND phường Mai Dịch, quận Cầu Giấy đang quản lý tạm giao cho Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Quốc tế Vigeba để điều tra, lập phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng (GPMB), chuẩn bị thực hiện Dự án xây dựng và kinh doanh hạ tầng khu đô thị “Thành phố Giao Lưu”.

Ngày 14/1/2004, UBND quận Cầu Giấy tiếp tục có Quyết định số 59/QĐ-UB về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB cho các tổ chức, cá nhân có đất và tài sản nằm trong phạm vi Dự án “Thành phố Giao Lưu” tại phường Mai Dịch, quận Cầu Giấy.

“Thời điểm này, khi cơ quan chức năng thực hiện việc bồi thường, do chỉ được bồi thường 50% đơn giá bồi thường về đất và nhận thấy phương án bồi thường chưa thoả đáng, chưa có khoản hỗ trợ ổn định đời sống, hỗ trợ chi phí đào tạo chuyển đổi nghề và bồi thường tài sản trên đất nên tôi cũng như nhiều hộ dân khác không đồng ý. Chúng tôi sau đó đã có đơn gửi đến các cơ quan có thẩm quyền để kiểm tra, xác minh lại”, ông Chiến thông tin.

Tương tự, anh Nguyễn Mạnh Tuấn (SN 1982) ở Tổ 5, phường Mai Dịch là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến khu đất ở dự án này. Thời điểm năm 1980, bố anh là ông Nguyễn Hữu Sĩ (hiện đã mất) thực hiện khai khoang đất canh tác tại cuối phố Mai Dịch. Khu đất bố anh Tuấn khai hoang do Nhà nước quản lý, không thuộc quyền quản lý của Hợp tác xã.

Năm 2004, anh Tuấn nhận được thông báo về phương án phê duyệt 50% số tiền bồi thường về đất (75.000 đồng/1m2) đối với gia đình. Không đồng tình với phương án bồi thường đưa ra, anh Tuấn đã gửi đơn tới các cơ quan chức năng.

Anh Tuấn cho biết, ngoài việc mức giá bồi thường chưa thỏa đáng thì trước đó khu đất nhà anh từng bị nhóm người lạ mang dùng máy xúc đến phá hủy ngôi nhà và cây cối vào tối 16/7/2024. Khi phát hiện sự việc, anh đã tri hô, lái xe máy xúc bỏ chạy và để lại máy xúc. Sau đó, anh Tuấn đã làm đơn trình báo gửi tới Công an phường Mai Dịch.

“Nếu thực hiện theo phương án đền bù cũ thì quyền lợi của người dân chúng tôi chưa đảm bảo”, anh Tuấn bày tỏ thêm.

Một điều nhiều người dân có đất bị thu hồi tại dự án này thắc mắc chính là việc tại sao khi thực hiện phương án bồi thường cơ quan chức năng không áp dụng quy định hiện hành, bồi thường theo quy định của Luật Đất đai 2024 mà lại đi áp dụng phương án bồi thường từ 21 năm trước (áp dụng theo quy định tại Luật Đất đai năm 1993)?

Quận Cầu Giấy phản hồi ra sao?

Liên quan đến các thắc mắc của người dân, trao đổi với phóng viên Dân Việt, ông Phạm Bình Dương, Phó Giám đốc Ban quản lý Dự án đầu tư xây dựng quận Cầu Giấy cho hay, Dự án Thành phố Giao Lưu có đầy đủ Quyết định thu hồi đất của TP.Hà Nội.

Về mức giá bồi thường đất, đối với phần nông nghiệp được giao cho xã viên (đất nông nghiệp trong sổ)  thì cơ quan chức năng bồi thường 100% theo quy định hiện hành. Đối với phần đất nông nghiệp ngoài sổ, chưa được giao cho xã viên nhưng xã viên vẫn tiếp tục sử dụng sẽ thống nhất bồi thường 50% chia cho xã viên, 50% chia cho Hợp tác xã.

Việc một số người dân phản ánh chỉ nhận được phương án bồi thường 50%, theo ông Dương việc này căn cứ dựa trên Biên bản Họp Ban quản trị của Hợp tác xã kinh doanh tổng hợp và dịch vụ nông nghiệp Mai Dịch với thành viên hợp tác xã năm 2003.

Tuy nhiên, theo nhiều người dân có đất bị thu hồi thông tin, họ khai hoang phần đất do Nhà nước quản lý, không thuộc diện tích đất của Hợp tác xã!

Phóng viên đặt câu hỏi vì sao lại áp dụng phương án bồi thường 50% đối với các hộ dân có đất nằm trong dự án bị thu hồi từ 20 năm trước mà không phải là thực hiện theo quy định hiện hành, cụ thể là Luật Đất đai 2024 để đảm bảo quyền lợi cho người dân?

Ông Dương cho hay, Dự án Thành phố Giao Lưu rất rộng, cơ quan chức năng sẽ lấy đất theo từng giai đoạn. Khi thực dự án, sẽ có những hợp phần khác ngoài việc xây dựng khu đô thị.

Năm 2024, quận Cầu Giấy đã đề xuất thành phố Hà Nội có chính sách bổ sung mức giá mới để đảm bảo quyền lợi cho người dân có đất bị thu hồi.

Thành phố Hà Nội đã giao cho Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và môi trường) hướng dẫn cơ quan chức năng thực hiện. Tuy nhiên, sau đó, Sở Tài nguyên và Môi trường đã có văn trả lời rõ ràng là đối với dự án này (tại thời điểm 2024) không thể phê duyệt bổ sung thêm được.

“Chúng tôi căn cứ vào Văn bản trả lời số 9639 ngày 28/11/2024 và Văn bản số 341 ngày 14/1/2025 của Sở Tài nguyên và Môi trường; và căn cứ theo Điều 254 của Luật Đất đai 2024.

Thêm nữa, trong văn bản trả lời của Sở cũng nói rõ phương án bồi thường 100% chỉ áp dụng đối với những hộ dân bị thu đất để làm đường xung quanh Bộ Công an hoặc các dự án hợp phần khác chứ không áp dụng đồng loạt toàn cho bộ cho Dự án Thành phố Giao Lưu”, ông Dương thông tin.

Khi thực hiện thu hồi đất tại Dự án Thành phố Giao Lưu, tất cả các hộ dân đều được đền bù hoa màu và tài sản trên đất. Còn về tái định cư, ông Dương cho biết thêm, đối với đất nông nghiệp, người dân không được bố trí tái định cư bằng đất.

Về công tác giải phóng mặt bằng, hiện tại còn 12 hộ chưa nhận tiền vì chưa đồng ý với phương án bồi thường. Trong đó, có 8 hộ dân nằm trong diện bị cưỡng chế, thu hồi đất. Ủy ban nhân dân quận Cầu Giấy đã có quyết định cưỡng chế, thu hồi đất.

Phương án bồi thường đất có phù hợp với quy định hiện hành?

Theo tài liệu của Dân Việt, ngày 3/6/2010, UBND TP.Hà Nội có văn bản số 3947/UBND-TNMT và văn bản số 5578/UBND-TNMT ngày 28/7/2014 về việc xử lý, giải quyết một số tồn tại, vướng mắc trong thực hiện công tác GPMB Dự án “Thành phố Giao Lưu” quận Cầu Giấy.

Tại văn bản này nêu rõ, đối với các trường hợp UBND quận Cầu Giấy đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ nhưng các hộ gia đình, cá nhân chưa nhận tiền, chưa bàn giao mặt bằng thì cho phép UBND quận Cầu Giấy quyết định phê duyệt bổ sung phương án bồi thường, hỗ trợ.

Các trường hợp chưa điều tra, khảo sát thì UBND quận Cầu Giấy triển khai thực hiện theo đúng trình tự thủ tục và chính sách quy định tại Quyết định số 108/2009/QĐ-UBND ngày 29/9/2009 của Thành phố.

UBND thành phố Hà Nội cũng đã từng có văn bản nêu rõ, cơ quan chức năng xem xét quyết định phê duyệt bổ sung phương án bồi thường, hỗ trợ đối với các hộ dân chưa nhận tiền đền bù, chưa bàn giao mặt bằng tại dự án này.

Luật sư Ma Văn Giang (Văn phòng Luật sư Nam Hồng - Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết thêm, việc các cơ quan chức năng áp dụng phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư phụ thuộc vào thời điểm ban hành Quyết định thu hồi đất, Quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư.

Theo quy định tại Điều 254 Luật Đất đai 2024, đối với trường hợp đã có Quyết định thu hồi đất theo quy định của pháp luật về đất đai trước ngày Luật đất đai 2024 có hiệu lực thi hành nhưng chưa có Quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thì tiếp tục thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định của Luật đất đai 2024.

Đối với trường hợp đã có Quyết định thu hồi đất và Quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định của pháp luật về đất đai trước ngày Luật đất đai 2024 có hiệu lực thi hành nhưng chưa thực hiện thì tiếp tục thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã phê duyệt; việc xử lý chi trả bồi thường chậm được thực hiện theo quy định của pháp luật tại thời điểm Nhà nước ban hành quyết định thu hồi đất.

Như vậy, cơ sở để áp dụng phương án bồi thường hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất của người dân phụ thuộc vào thời điểm ban hành Quyết định thu hồi đất, Quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư. Bởi vậy, cơ quan chức năng cần xem xét kỹ các quy định hiện hành nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân.

Luật sư Giang cho biết thêm, đối với trường hợp cơ quan có thẩm quyền xác định người được Nhà nước giao đất sử dụng là Hợp tác xã thì Hợp tác xã là đơn vị được nhận bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất. Mức bồi thường hỗ trợ tuỳ thuộc vào từng trường hợp cụ thể.

Còn trường hợp người sử dụng đất là người dân mà đất có nguồn gốc khai hoang và được cơ quan có thẩm quyền xác nhận sử dụng ổn định hoặc đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì người dân được nhận bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất.

“Việc xác định hai đối tượng vừa là tổ chức vừa là cá nhân cùng sử dụng chung một phần diện tích đất cụ thể và ban hành Quyết định bồi thường, hỗ trợ cho từng đối tượng một để chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là chưa đúng quy định của pháp luật”, luật sư Giang nói.

Ngoài ra, Điều 83 của Luật Đất đai 2024 quy định cụ thể về nguyên tắc hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất như sau:

Người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất ngoài việc được bồi thường theo quy định của Luật này còn được Nhà nước xem xét hỗ trợ; Việc hỗ trợ phải bảo đảm khách quan, công bằng, kịp thời, công khai và đúng quy định của pháp luật.

Các khoản hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất bao gồm: Hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất; Hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm đối với trường hợp thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp; Thu hồi đất ở kết hợp kinh doanh dịch vụ của hộ gia đình, cá nhân mà phải di chuyển chỗ ở; Hỗ trợ tái định cư đối với trường hợp thu hồi đất ở của hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà phải di chuyển chỗ ở; Hỗ trợ khác.

Ngày 18/6/2004, UBND TP Hà Nội có Quyết định số 3823/QĐ-UB thu hồi 973.977m2 đất tại thị trấn Cầu Diễn và xã Cổ Nhuế, huyện Từ Liêm và phường Mai Dịch, quận Cầu Giấy đang quản lí giao cho Công ty Vigeba để đầu tư xây dựng Khu đô thị “Thành phố Giao Lưu” (Quyết định số 3823). Năm 2006, Hà Nội phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500.

Ngày 15/7/2004, UBND TP Hà Nội lại ra Quyết định số 4437/QĐ-UB về việc bổ sung, thay thế một số điều, khoản tại Quyết định số 3823/QĐ-UB nêu trên. Và tiếp đó, ngày 17/8/2005, UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định số 5861/QĐ-UB về việc thu hồi các Quyết định số 3823 và Quyết định số 4437.

Ngày 12/10/2006, UBND TP Hà Nội lại ban hành Quyết định số 4548/QĐ-UB về việc cho phép tiếp tục thực hiện và điều chỉnh một số nội dung tại Quyết định số 3823 và Quyết định số 4437. Theo đó, diện tích đất để thực hiện dự án “Thành phố Giao Lưu” là 911.540m2…

Ngày 15/2/2007, UBND TP Hà Nội ban hành quyết định về việc cho phép tiếp tục thực hiện và điều chỉnh một số nội dung tại Quyết định số 3823 và Quyết định số 4437 (Quyết định số 749/QĐ-UBND).

Đến ngày 11/4/2007, UBND TP Hà Nội có Quyết định số 1354/QĐ-UBND về việc điều chỉnh, bổ sung một số nội dung tại Quyết định số 749/QĐ-UBND nêu trên.

Ngày 10/10/2023, UBND TP Hà Nội đã có Quyết định 5128/QĐ-UBND về việc chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án, trong đó điều chỉnh tiến độ hoàn thành Dự án vào năm 2027.

×