Dữ liệu từ Ngân hàng Nhà nước cho biết, tính đến tháng 1/2025, dư nợ đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn đạt trên 3,75 triệu tỷ đồng, tăng 0,55% so với năm trước và chiếm 23.56% tín dụng các nền kinh tế.

"Làn gió mới" thổi vào lĩnh vực tam nông

Mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 156/2025/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 55/2015 về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn.

Trong đó, Nghị định có nhiều điểm mới như nâng hạng mức tín dụng, đơn giản hóa thủ tục cho vay, mở rộng đối tượng được hưởng ưu đãi tín dụng như nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn, cho phép tiếp cận vốn và xử lý rủi ro tương tự mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao hoặc liên kết chuỗi...

Chia sẻ với PV Dân Việt, TS. Lê Xuân Nghĩa thẳng thắn đánh giá, hiện nay, nhu cầu vốn của người nông dân, hợp tác xã ngày càng tăng. Cùng với đó, sản phẩm nông nghiệp Việt Nam đang có sức cạnh tranh lớn hơn trên cả thị trường trong nước và quốc tế.

Vì lẽ đó, nghị định mới ban hành thực sự là điều mà nông dân đã mong mỏi từ lâu, và các chuyên gia cũng đã kiến nghị bấy lâu nay. Đặc biệt đặt trong bối cảnh Nhà nước, Chính phủ đang khuyến khích mạnh mẽ các hộ kinh doanh gia đình, đặc biệt là hộ nông dân, đăng ký thành lập công ty hoặc doanh nghiệp khởi nghiệp.

"Điều này là cần thiết vì số lượng doanh nghiệp trên đầu người ở Việt Nam hiện vẫn còn thấp", ông Nghĩa nhấn mạnh.

Dẫn ví dụ, ông Nghĩa nêu, ở Mỹ có 330 triệu dân thì có tới 37 triệu doanh nghiệp, tương ứng cứ 8 người dân thì có 1 doanh nghiệp. Trong khi ở Việt Nam có 100 triệu dân thì mới chỉ có khoảng 1 triệu doanh nghiệp, tức 100 người dân mới có 1 doanh nghiệp.

"Trong nền kinh tế thị trường, số lượng rất quan trọng, nhưng chỉ khi có sự cạnh tranh về số lượng thì mới tạo ra chất lượng. Lâu nay, việc chúng ta quá tập trung vào sản xuất nhỏ lẻ, với tâm lý muốn ít bị kiểm soát về pháp lý, thuế, đã hình thành tư duy kinh doanh manh mún, chủ yếu là kinh doanh ngầm ở nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Điều này làm mất đi sức cạnh tranh cả trên thị trường trong nước và quốc tế", vị chuyên gia nhấn mạnh.

Nghị định mới sẽ giúp người dân có vốn để khởi nghiệp ở quy mô lớn hơn, hướng tới sự công khai, minh bạch. Từ đó, tạo ra sức cạnh tranh thực sự trên thị trường trong nước và quốc tế, thay vì kiểu kinh doanh nhỏ lẻ, manh mún như trước đây.

Cùng bàn luận, TS. Tạ Thanh Huyền, Giảng viên Khoa Ngân hàng, Học viện ngân hàng đánh giá, những sửa đổi tại Nghị định 156/2025/NĐ-CP thể hiện một định hướng chính sách nhất quán và tiến bộ nhằm thúc đẩy khả năng tiếp cận tín dụng của người dân – đặc biệt là nhóm đối tượng ở khu vực nông nghiệp, nông thôn và những khách hàng chưa có đủ điều kiện về tài sản bảo đảm để tiếp cận vốn vay từ hệ thống ngân hàng.

Việc nâng mức vay tín chấp đối với cá nhân, hộ gia đình từ 100–200 triệu lên 300 triệu đồng, và đối với tổ hợp tác, hộ kinh doanh lên đến 500 triệu đồng là một bước đi có ý nghĩa thực tiễn rất lớn. Nó không chỉ mở rộng dư địa tài chính cho người dân phát triển sản xuất, kinh doanh, mà còn giảm bớt áp lực về tài sản thế chấp – vốn là rào cản phổ biến với hộ nghèo và người sản xuất nhỏ lẻ.

Kỳ vọng sự dịch chuyển tích cực trong phân bổ tín dụng

Chia sẻ với PV Dân Việt, bà Đ. T. Hà, Giám đốc HTX ở TP. Hải Phòng bộc bạch, chị còn nhiều băn khoăn với quy định khách hàng được vay không có tài sản bảo đảm và tổ chức tín dụng thỏa thuận (thay vì yêu cầu bắt buộc như quy định trước đây) về việc khách hàng nộp cho tổ chức tín dụng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất của khách hàng trong thời gian vay không có tài sản bảo đảm tại tổ chức tín dụng.

Bởi lẽ theo bà Hà, thực tế, muốn vay vốn ngân hàng cần phải có tài sản bảo đảm, dự án,... trong khi chỉ những thiết bị đăng ký lưu hành như xe cộ, phương tiện được vay 70% giá trị tài sản đảm bảo. Còn lại, các máy móc phục vụ sản xuất như thiết bị xây dựng phòng lab, máy sản xuất phân bón,... không có đăng ký lưu hành lại không được sử dụng làm tài sản bảo đảm cho khoản vay.

Theo TS. Tạ Thanh Huyền, quy định cho phép tổ chức tín dụng và khách hàng được thỏa thuận về việc nộp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất – thay vì áp đặt bắt buộc như các quy định trước đây là một bước chuyển tư duy rõ rệt, từ cơ chế hành chính mang tính cứng nhắc sang cơ chế tín dụng linh hoạt, lấy đánh giá rủi ro làm trọng tâm.

Với quy định này, những trường hợp người dân chưa có sổ đỏ do vướng mắc hành chính hoặc lý do khách quan cũng có thể tiếp cận vốn nếu tổ chức tín dụng đánh giá được năng lực trả nợ và mức độ tín nhiệm phù hợp.

Theo bà Huyền, điều này không chỉ giảm tải thủ tục mà còn thể hiện sự tin tưởng có điều kiện giữa tổ chức cho vay và người vay – một nguyên tắc cần thiết trong tài chính hiện đại.

Những điều chỉnh trên sẽ góp phần tạo ra sự dịch chuyển tích cực trong phân bổ tín dụng – hướng đến các lĩnh vực sản xuất, tiêu dùng thiết yếu và nhóm doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ – những khu vực mà khả năng tiếp cận vốn truyền thống còn nhiều hạn chế.

Mặt khác, theo bà Huyền, khi tổ chức tín dụng được trao quyền chủ động cao hơn trong thẩm định và ra quyết định tín dụng, chúng ta cũng đang từng bước củng cố hệ thống tín dụng trên nền tảng rủi ro – phù hợp với xu hướng quản trị ngân hàng hiện đại, trong khi vẫn bảo đảm tính bao quát và công bằng xã hội trong tiếp cận nguồn lực tài chính.

Để chính sách thực sự đi vào thực tiễn và phát huy tác dụng, bên cạnh việc hoàn thiện khung pháp lý thì cần có cách thức tổ chức triển khai và truyền tải chính sách đến đúng đối tượng thụ hưởng.

Một trong những hạn chế phổ biến hiện nay là khoảng cách giữa văn bản quy phạm và mức độ tiếp cận thực tế của người dân, đặc biệt ở những khu vực còn hạn chế về thông tin và dịch vụ tài chính.

Do đó, bà Huyền kiến nghị, trước hết, cần có chiến lược truyền thông rõ ràng và phù hợp với trình độ tiếp nhận của từng nhóm dân cư. Các tổ chức tín dụng cần chủ động đơn giản hóa thông điệp, sử dụng kênh truyền thông gần gũi, thậm chí cần phối hợp với cán bộ địa phương, hội nông dân, đoàn thể xã hội… để tổ chức các buổi tư vấn, hướng dẫn trực tiếp.

Thứ hai, cần chú trọng vai trò của chính quyền cấp cơ sở trong tiến trình triển khai chính sách. Chính quyền địa phương không chỉ là cầu nối hành chính mà còn là lực lượng hỗ trợ định hướng, tạo niềm tin cho người dân trong quá trình tiếp cận vốn vay. Đây là yếu tố nền tảng để khắc phục tâm lý e dè, hoặc hiểu sai chính sách do rào cản thông tin.

Tiếp nữa, các tổ chức tín dụng cũng cần tái thiết kế lại quy trình nghiệp vụ theo hướng linh hoạt hơn, phù hợp với tinh thần “mở” mà Nghị định 156 hướng tới. Thay vì áp dụng các tiêu chí đánh giá truyền thống nên cân nhắc kết hợp những phương pháp đánh giá thay thế – như lịch sử thanh toán, mức độ ổn định thu nhập, hoặc thậm chí uy tín xã hội tại địa phương.

Khi hệ thống vận hành mềm dẻo hơn, đồng thời có sự đồng hành từ nhiều phía, tôi tin rằng chính sách đến với người dân một cách bền vững.

Việc tháo gỡ các rào cản tiếp cận vốn đặc biệt về tài sản bảo đảm và nâng hạn mức vay được nhận định là bước tiến quan trọng để các đối tượng điều chỉnh đáp ứng điều kiện có thể được tiếp cận vốn hiệu quả.

Tuy nhiên, giới chuyên môn cũng nhận quá trình triển khai cũng đòi hỏi các nhà băng chặt chẽ trong đánh giá, đồng hành, tư vấn cùng người vay vốn sao cho đảm bảo được hoạt động giải ngân đi cùng đảm bảo chất lượng tín dụng.

Ngày 16/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 156/2025/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 55/2015 về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn.

Theo đó, Nghị định nâng mức cho vay tối đa không có tài sản bảo đảm đối với cá nhân, hộ gia đình, tổ hợp tác, hộ kinh doanh, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã và chủ trang trại.

Cụ thể, mức cho vay không có tài sản bảo đảm đối với cá nhân, hộ gia đình cư trú trên địa bàn nông thôn hoặc có hoạt động sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp tăng từ 100-200 triệu đồng lên 300 triệu đồng.

Mức cho vay không có tài sản bảo đảm đối với tổ hợp tác và hộ kinh doanh hoạt động trên địa bàn nông thôn được tăng từ 300 triệu đồng lên 500 triệu đồng.

Mức cho vay không có tài sản bảo đảm đối với chủ trang trại được tăng từ 1 - 2 tỷ đồng lên 3 tỷ đồng.

Mức cho vay không có tài sản bảo đảm đối với hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã được tăng từ 1 - 3 tỷ đồng lên 5 tỷ đồng.

Ngoài việc nâng hạn mức, Nghị định còn mở rộng đối tượng được hưởng ưu đãi tín dụng như nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn, cho phép tiếp cận vốn và xử lý rủi ro tương tự mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao hoặc liên kết chuỗi.

×